هجدهم اردیبهشت، به مناسبت روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر، بر آن شدم و ضروری دیدم نگاهی تحقیقی به ساختار و وظایف بنیاد صلیب سرخ -به عنوان یکی از سازمان‌های بین‌المللی زیرمجموعه سازمان ملل متحد-داشته باشم تا با آگاهی بیشتر، بتوانیم مطالبات اعضای گرفتار در فرقه مجاهدین خلق و خانواده‌های دردمند و چشم‌به‌راه آنان را از این نهاد مردمی و جهانی پیگیری کنیم.
نگاه حقوقی به سازمان‌های امداد و نجات
سازمان‌های بین‌المللی امداد و نجات چه جایگاهی در حقوق بین‌الملل دارند؟
جایگاه صلیب سرخ و هلال احمر از نظر عرف بین‌المللی بسیار حائز اهمیت است. در حال حاضر، این نهاد بزرگترین شبکه بشردوستانه غیرسیاسی و امدادرسانی جهانی را تشکیل می‌دهد. امروزه، یکی از معیارهای سنجش فعالیت‌های بشردوستانه و غیرسیاسی در هر کشور، وضعیت جمعیت ملی صلیب سرخ یا هلال احمر و استقلال آن از جهت‌گیری‌های سیاسی است.
صلیب سرخ سازمانی کاملاً بی‌طرف است و تمام توانایی‌های خود را در جهت اهداف بشردوستانه و کاهش آلام انسانی به کار می‌گیرد.
طبق اساسنامه و مقررات صلیب سرخ و هلال احمر جهانی، جمعیت‌های ملی کشورها باید از مداخله در امور سیاسی، نظامی و تبعیض‌های قومی و فرقه‌ای کاملاً دور باشند. این جمعیت‌ها موظفند بر اساس اصول هفت‌گانه صلیب سرخ که در کنفرانس جهانی تشکیلات در سال ۱۳۴۹ خورشیدی به تصویب رسید عمل کنند.
طبق قوانین بین‌المللی، حمله به غیرنظامیان، مجروحان جنگی و مراکز غیرنظامی، جنایت جنگی محسوب می‌شود. طرف‌های درگیر در جنگ نباید به این افراد و مراکز حمله کنند. همچنین، مراکز امداد و کارکنان کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در مناطق جنگی تحت حمایت این قوانین قرار دارند و نباید مورد حمله قرار گیرند.
اصول هفت‌گانه صلیب سرخ و هلال احمر
این اصول در سال ۱۳۴۹ خورشیدی به تصویب رسید و همواره راهنمای تمام فعالیت‌های این نهاد بوده و در هر شرایطی لازم‌الاجرا است.
الف: انسانیت
حمایت از حیات و سلامت انسان‌ها
تضمین حقوق بشر
ترویج تفاهم، دوستی و همکاری متقابل
برقراری ارتباط مستمر
ب: بی‌غرضی
صلیب سرخ و هلال احمر هیچ تبعیضی نسبت به ملیت، نژاد، اعتقادات، طبقه یا گرایش سیاسی قائل نمی‌شود و تنها به کمک به انسان‌های رنجور و نیازمند می‌پردازد.
ج: بی‌طرفی
این نهاد در منازعات، اغتشاشات و مسائل سیاسی، نژادی یا عقیدتی، بی‌طرفی کامل را رعایت می‌کند.
د: استقلال
صلیب سرخ و هلال احمر یک سازمان مستقل است. جمعیت‌های ملی آن طبق قوانین کشورهای مربوطه عمل می‌کنند، اما باید استقلال خود را حفظ کنند تا همواره مطابق اصول هفت‌گانه رفتار نمایند.
ه: خدمات داوطلبانه
این سازمان یک نهاد امدادی داوطلبانه است و هیچ‌گونه انگیزه سودجویانه ندارد.
و: وحدت
در هر کشور تنها یک جمعیت صلیب سرخ یا هلال احمر وجود دارد که خدمات خود را به‌صورت فراگیر و بدون تبعیض ارائه می‌دهد.
ز: جهانی بودن
صلیب سرخ و هلال احمر یک سازمان جهانی است که تمامی جمعیت‌های ملی آن از جایگاه یکسانی برخوردارند و مسئولیت‌ها و وظایف مشترکی در راستای کمک به یکدیگر دارند.
پزشکان بدون مرز
اعضای این سازمان داوطلبانی هستند که هیچ حقوقی دریافت نمی‌کنند و تمام خدمات ارائه‌شده توسط آن کاملاً رایگان است. تنها هدف این سازمان، نجات جان انسان‌هاست.
این سازمان به دلیل اجرای پروژه‌هایش در مناطق جنگ‌زده و کشورهای در حال توسعه که با خطر شیوع بیماری‌ها مواجه هستند، شهرت دارد و به عنوان یک نهاد بشردوستانه شناخته می‌شود.
در سال ۲۰۰۷، این سازمان بیش از ۲۶ هزار نفر شامل پزشکان، پرستاران، کادر درمانی، متخصصان تأمین اجتماعی، کارشناسان آب و بهداشت و مدیران اجرایی را در خدمت داشت.
این سازمان در سال ۱۹۹۹ به پاس خدمات بشردوستانه‌اش، موفق به دریافت جایزه صلح نوبل شد.
سازمان‌های بین‌المللی
سازمان‌های بین‌المللی دارای شخصیت حقوقی مستقل هستند و می‌توانند به عنوان طرف قرارداد با دولت‌ها یا سازمان‌های دیگر وارد توافق شوند.
عضویت در برخی سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد یا اتحادیه جهانی پست برای تمام کشورها آزاد است. در مقابل، برخی سازمان‌ها مانند اتحادیه اروپا یا شورای همکاری خلیج فارس، تنها اعضای منطقه‌ای خاص را می‌پذیرند.
گاه معیارهای دیگری مانند مذهب یا قومیت نیز مبنای عضویت قرار می‌گیرد، مانند سازمان کنفرانس اسلامی یا اتحادیه عرب.
سازمان‌های بین‌المللی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
۱. سازمان‌های بین‌المللی دولتی (IGOs): توسط دولت‌های ملی تشکیل و اداره می‌شوند، مانند سازمان ملل متحد.
۲. سازمان‌های بین‌المللی غیردولتی (NGOs): بدون دخالت مستقیم دولت‌ها فعالیت می‌کنند، مانند صلیب سرخ و سازمان‌های دفاع از حقوق بشر.
تعریف سازمان
سازمان یک نهاد اجتماعی است که با ساختاری منظم و قوانین مشخص، فعالیت‌های هدفمندی را برای دستیابی به اهداف معین انجام می‌دهد. ویژگی‌های اصلی آن شامل:
-محدودیت در پذیرش اعضا
-سلسله مراتب اداری و اجرایی
-فعالیت مستمر و برنامه‌ریزی شده
-تابعیت از اصول و مبانی ثابت
اساسنامه سازمان بهداشت جهانی
هدف اصلی این سازمان، دستیابی به بالاترین سطح ممکن سلامت برای همه مردم جهان است. مأموریت‌های کلیدی آن عبارتند از:
مبارزه با بیماری‌ها به ویژه امراض واگیردار
ارتقای سلامت عمومی جهانی
این سازمان که از اولین نهادهای تخصصی سازمان ملل محسوب می‌شود، اساسنامه خود را در ۷ آوریل ۱۹۴۸ (مصادف با اولین روز جهانی بهداشت) با تصویب ۲۶ کشور عضو به اجرا گذاشت.
فعالیت‌های آموزشی امداد و نجات: آموزش امداد و نجات از محوری‌ترین برنامه‌های این سازمان به ویژه در دوره‌های غیربحرانی است که اهداف زیر را دنبال می‌کند:
-افزایش آمادگی ملی
-ارتقای آگاهی عمومی نسبت به سوانح
-توانمندسازی نیروهای همکار
برای این منظور، دوره‌های آموزشی متنوعی در سطوح مختلف طراحی و با نیازسنجی دقیق در سراسر کشور اجرا می‌شود.
-فعالیت‌های امدادی در سوانح غیرمترقبه
-استقرار پست‌های امدادی برای ارائه کمک‌های اولیه و انتقال مصدومان
-اعزام آمبولانس و تأمین لوازم پزشکی مورد نیاز
-راه‌اندازی مراکز نقاهت در مناطق آسیب‌دیده
-اسکان موقت آسیب‌دیدگان در اردوگاه‌های چادری به مدت شش ماه
-ارائه خدمات به آوارگان و پناهندگان طبق دستورالعمل‌های مصوب
-انجام سایر مأموریت‌های محوله توسط دولت
تأسیس سازمان صلیب سرخ
ایده تشکیل این سازمان پس از جنگ داخلی ایتالیا توسط «هانری دونان»، بانکدار سوئیسی مطرح شد. وی در ۲۴ ژوئن ۱۸۵۹ به شهر سولفرینو (منطقه‌ای در شمال ایتالیا که شاهد نبرد خونین بین فرانسه و اتریش بود) سفر کرد.
در این منطقه، هزاران مجروح جنگی به دلیل نبود امکانات اولیه پزشکی در حال جان دادن بودند. این صحنه تأثیرگذار، دونان را بر آن داشت تا بنیان‌گذاری یک نهاد بی‌طرف بشردوستانه را پیشنهاد کند.
دونان در سال ۱۸۶۳ کتابی با عنوان «خاطره سولفرینو» نوشت که در آن از جهانیان برای تشکیل انجمن‌های امدادی درخواست کمک کرد. این درخواست تأثیر عمیقی بر افکار عمومی گذاشت و در کنفرانس بین‌المللی ژنو، نمایندگان ۱۰۰ کشور با تأسیس صلیب سرخ موافقت کردند.
ساختار صلیب سرخ:
۱. کمیته بین‌المللی صلیب سرخ: نهادی مستقل متشکل از ۲۵ شهروند سوئیسی با مرکزیت ژنو
۲. انجمن‌های صلیب سرخ
۳. انجمن‌های ملی صلیب سرخ
در طول جنگ‌ها، کمیته بین‌المللی به عنوان واسطه میان انجمن‌های صلیب سرخ و کشورهای درگیر عمل می‌کند و مسئولیت‌های زیر را بر عهده دارد:
مراقبت از زندانیان جنگی در اردوگاه‌ها
برقراری ارتباط میان اسرا و خانواده‌هایشان
امدادرسانی به قربانیان بلایای طبیعی (طوفان، قحطی، بیماری‌های همه‌گیر و …)
ساختار کمیته بین‌المللی صلیب سرخ
این نهاد سازمانی مستقل با اساسنامه ویژه است که:
-اعضای آن منحصراً از شهروندان سوئیسی انتخاب می‌شوند
-علیرغم ماهیت ملی در ترکیب، دارای کارکردی بین‌المللی است
-از نظر سیاسی، ایدئولوژیک و مذهبی کاملاً بی‌طرف است
-شعار اصلی آن «نیکوکاری در زمان جنگ» می‌باشد
از منظر حقوقی:
-تحت قوانین سوئیس دارای شخصیت حقوقی است
-در حقوق بین‌الملل به عنوان یک سازمان غیردولتی شناخته می‌شود
-مرکز اصلی آن در ژنو قرار دارد
وظایف کلیدی:
نظارت بر اجرای کنوانسیون‌های ژنو
نماد آن صلیب سرخ بر زمینه سفید (معکوس پرچم سوئیس) است
ویژگی‌های کمیته صلیب سرخ جهانی
ماموریت اصلی: حمایت از غیرنظامیان و قربانیان درگیری‌های مسلحانه بین‌المللی و داخلی بر اساس اصول بی‌طرفی و بی‌غرضی.
وظایف تفصیلی:
بازدید از اسرای جنگی و بازداشت‌شدگان غیرنظامی
جستجوی مفقودین
برقراری ارتباط میان خانواده‌های جدا شده در جنگ
تأمین غذا، آب و کمک‌های پزشکی برای نیازمندان
توسعه و ترویج حقوق بشردوستانه
نظارت بر رعایت قوانین بشردوستانه
شناسایی جمعیت‌های ملی
اجرای تعهدات مندرج در کنوانسیون‌های ژنو
آموزش کارکنان پزشکی و تأمین تجهیزات درمانی
حفظ و نشر اصول هفت‌گانه نهضت
سازمان بهداشت جهانی
آژانس تخصصی سازمان ملل متحد که:
در ۹ آوریل ۱۹۴۸ در ژنو تأسیس شد
هدف: دستیابی به بالاترین استانداردهای سلامت برای همه مردم
مأموریت اصلی: مبارزه با بیماری‌های مسری و ارتقای سلامت عمومی
اصول قانون اساسی بهداشت جهانی
۱. سلامت یعنی رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی (نه صرف نبود بیماری)
۲. سلامت حق ذاتی همه انسان‌ها فارغ از نژاد، مذهب یا وضعیت اقتصادی
۳. سلامت prerequisite صلح و امنیت جهانی است
۴. هر سطحی از دستیابی به سلامت دارای ارزش است
۵. نابرابری در توسعه سلامت میان کشورها تهدید جدی محسوب می‌شود
۶. رشد مناسب کودکان اساس توسعه است
۷. بهره‌مندی عادلانه از پیشرفت‌های پزشکی ضروری است
۸. مشارکت آگاهانه مردم در ارتقای سلامت حیاتی است
۹. دولت‌ها مسئول اصلی سلامت شهروندان هستند
اولویت‌های سیاست سلامت WHO در ایران
بهبود تأمین مالی نظام سلامت و کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای
ارتقای مدیریت و برنامه‌ریزی
تقویت نظام اطلاعات سلامت
بهینه‌سازی نقش بخش خصوصی در ارائه خدمات
وظایف سازمان بهداشت جهانی
هدایت و هماهنگی مسائل سلامت جهانی
توسعه همکاری‌های فنی
کمک به کشورها در تقویت خدمات بهداشتی
مدیریت بحران‌های بهداشتی و اپیدمی‌ها
استانداردسازی آموزش‌های پزشکی و بهداشتی
به امید انحلال کامل فرقه تروریستی رجوی و رهایی تمام اسیرانش و بازگشت آنان به دنیای آزاد، به‌ویژه آغوش پر مهر خانواده‌هایشان. این کارزار انسانی و خداپسندانه تا تحقق این هدف ادامه خواهد یافت.
تحقیق و پژوهش از: علی پوراحمد
انتهای پیام
