در این بخش نگاهی اجمالی به مهمترین قوانین مربوط به حقوق زنان در ادیان مختلف و فرقه رجوی داریم؛ از جمله در دین اسلام، قانون اساسی ایران، دوران جاهلیت و آمار پیشرفت زنان در دهه های اخیر پس از انقلاب اسلامی.
به گزارش فراق، اصول دین اسلام بر مبنای کرامت انسان است. بر اساس تعالیم دین اسلام، جان و مال، آبرو، عقیده و رای آدمی حرمت دارند و باید این حریم پاس داشته شود، هیچ فردی مجاز به نقض آزادی و کرامت انسان نیست.
در فرهنگ اسلامی زن و مرد به عنوان مخلوقات در برابر خدا مساوی و تفاوتی بین آنها نیست. در نظام حقوقی اسلام بر اساس آیات قرانی زنان دارای حقوق اقتصادی، سیاسی، خانوادگی وقضایی هستند. حتی با در نظر گرفتن مهریه و نفقه حقوق مادی و معنوی زنان را در نظام خانواده تامین ساخته است.
در آیات قران هر گاه از کمالات و ارزش های انسانی سخن به میان می آید، زنان و مردان را با هم مدنظر قرار می دهد، در دیدگاه تفاوتی درحقیقت و ماهیت زن و مرد وجود ندارد.
جایگاه حقوقی زنان دراسلام
خداوند در خلقت زنان به تصریح گفته زن از همان سرشت مردان آفریده شده اند و تفاوتی بین زن و مرد نیست. هدایت عمل دنیوی و پاداش اخروی و قرب الهی به جنسیت مربوط نیست. هرکس عمل صالح انجام دهد چه زن باشد و چه مرد در حالی که مومن باشد او را به حیاتی پاک زنده می داریم و پاداش آن ها را به بهترین اعمالی که انجام می دادند. خواهیم داد. (نحل سوره ۹۷ ) خداوند انسان را خلیفه خود (البقره ۳۰ )مسجود ملائکه( بقره۳۴ )و امانتدار الهی می شناسد.(احزاب ۷۲)
حقوق اجتماعی زن در اسلام
اسلام برای زنان حقوق اجتماعی قائل است. حق انتخاب همسر از آزادی های زنان است. این حق برای هرانسانی محفوظ است وهیچ کس حتی پدر نمی تواند دخترش رابه ازدواج با شخص دیگری مجبور کند.
حقوق سیاسی
نقش وجایگاه زنان در عرصه سیاسی و اجتماعی کمتر از مردان نیست. حق بیعت جهاد وهجرت از عناصر مهم فرهنگ سیاسی اسلام است که زنان همپای مردان در این عرصه حضور داشتند. زنان چون مردان دارای مسئولیت بزرگ سرپرستی ولایت، مدیریت اصلاحی و کلا درهمه عرصه هایی که مردان می توانند دخالت کنند زنان نیز می توانند فعالیت کنند.
اسلام برای زنان حقوق اقتصادی همچون حق مالکیت و توارث، حقوق اجتماعی چون بیعت، حقوق خانوادگی چون حق انتخاب همسر و حقوق قضایی چون شکایت و مراجعه به مراجع قضایی و حقوق عبادی تشرف به حجو … قائل بوده است.
در حالی که زن در قرون گذشته و درتمدن های بزرگ جهان همواره مورد ظلم بوده و هیچ گاه حقوق انسانی برای او قائل نبودند. درعصر قبل از ظهور اسلام(جاهلیت) قوانینی برای زن وجود نداشته است.
در عصر جاهلیت مالک خانواده مرد بوده و برای زن حق حیات داشت. زن در ردیف کالا و املاک مرد محسوب می شده است.
حقوق زن در دوران جاهلیت
بی قانونی در زمینه های ازدواج و طلاق نمود بیشتری داشته: حق انتخاب همسربا مرد بوده و زنان کمتر در این زمینه نقشی ایفا می کردند، مرد با هر بهانه ای ولو کینه توزی و انتقام می توانسته زن را طلاق بدهد.
حقوق سیاسی دوران جاهلیت
زن جنس درجه دو و درخدمت منافع قبیله و مردان قبیله بوده است. زنان در جنگ های مردم جاهلی که از ارکان زندگی آن ها به حساب می آمدند عاملی انگیزه ساز و مهیج برای نبرد بودند. جنگجویان برای فرار از ننگ و اسارت زنان و دختران خود می جنگیدند و دشمن نیز به طمع اسارت گرفتن زنان نبرد می کرد.
محرومیت مالی زنان
(عدم مالکیت نسبت به مهریه) زنان از ارث برخوردار نبودند.
حقوق زنان در قانون اساسی ایران
در اصل بیستم قانون اساسی ایران آمده است: همه افراد ملت اعم از زن و مرد به طور یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی سیاسی اقتصادی اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلامی برخوردارند.
اصل بیست و یکم معطوف به حقوق زن است. دولت موظف است حقوق زن را در تمام جهات با رعایت موازین اسلامی تضمین نماید.
اصول متعددی از قانون اساسی به تشریح رابطه زنان و قانون گذاری پرداخته است.
در این اصول دو مسئله کلی قابل استنباط است: قانون گذاری مختص مردان نیست و براساس اصل ۶۲ قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی ازنمایندگان ملت که به طور مستقیم و با رای مخفی مردم انتخاب می شوند تشکیل می گردد. در این اصل اشاره به این نشده انتخاب کنندگان یا انتخاب شوندگان به طبقه ای خاص یا جنسیتی ویژه تعلق دارند. در اصل دیگر قانون اساسی به این مسئله نیز اشاره نمی شود که تعداد خاصی ازنمایندگان باید از زنان یا از مردان باشند. برپایه قانون اساسی نمایندگان اقلیت های مذهبی وحتی اعضای شورای نگهبان به عنوان بخشی از قوه مقننه هستند. به اینکه حتما باید مرد یا حتما زن باشند. اشاره نشده بلکه بر شایستگی آنها تاکید دارد.
هیچ یک از اصول قانون اساسی زنان را از مشارکت درقانون گذاری منع نکرده است.
هم چنین عامه مردم چه زن و چه مرد اجازه دارند در تعیین سرنوشت سیاسی اقتصادی اجتماعی و فرهنگی خویش مشارکت نمایند. این حقی است که قانون اساسی خود را مکلف ساخته در تامین همه جانبه آن برای مردان و زنان بکوشد ودولت زمینه های مساعد را برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او ایجاد کند. بنابراین زنان بدون هیچ گونه محدودیتی هم می توانند نمایندگان مجلس رابرگزینند وهم خود بعنوان نماینده برگزیده شوند وهم در قانون گذاری مشارکت کنند.
در طی این سالها قوانین جدیدی به نفع رفاه حال زنان و خانواده تصویب شده است: از جمله معافیت زنان متاهل پزشک و پیراپزشک و حِرف وابسته از خدمت در مناطق جنگی، واگذاری حق حضانت فرزندان صغیر یا محجور به مادران، لایحه تامین زنان و کودکان بی سرپرست، خدمات نیمه وقت بانوان مستخدم دولت، شرکت های تابعه دولت و شهرداری، اعطای مرخصی بدون حقوق به زنان مستخدم دولت به هنگام ماموریت همسرانشان درخارج کشور، زنان استخدامی دولت پیش ازموعد و با بیست سال سابقه خدمت می تواند تقاضای بازنشستگی نمایند، یکی ازمهمترین قوانین مجلس درباره زنان، تصویب فصل مربوط به قانون کاربود، الزام قانون به حمایت از زنان شاغل، آزادی آنان در انتخاب شغل های غیر مغایر با اسلام و مصالح عمومی و حقوق دیگران، ممنوع بودن سپردن کارهای خطرناک، سخت و زیان آور و ممنوعیت حمل بار بیش از بیست کیلو برای زنان کارگر، تعیین نود روز مرخصی با حقوق قبل و بعد از زایمان و احتساب این مدت جزو سوابق خدمت، رئیس قوه قضائیه اجازه یافت بانوانی را که واجد شرایط قانون انتخاب قضات هستند، با پایه قضایی برای تصدی پست های مشاورت عالی اداری قاضی تحقیق مستشاری اداری حقوقی و مانند ان استخدام کند، زنان شاعل مجرد یا دارای همسر معلول که به تنهایی عهده دارحمایت فرزند هستند به مانند مردان هزینه عائله مندی دریافت می کنند، تاسیس کمیسیون امور زنان جوانان وخانواده، ساعت کار خانم های متقاضی با موافقت بالاترین مقام مسئول به سه چهارم کاهش یافت، محاسبه مهریه به نرخ روز تبدیل می شود، اشتغال زنان در نیروی انتظامی و مشاغل لازم، زنان کارگر می توانند با بیست سال سابقه خدمت و ۴۲سال سن به شرط پرداخت حق بیمه بازنشسته شوند، اجازه تحصیل زنان لیسانس به بالای مجرد درخارج کشورکه معادل آن درایران نباشد، درقانون ششم توسعه باید سی درصد از پست های مدیریتی به زنان واگذار شود،
در قانون اساسی ایران مانعی بر مشارکت زنان در فعالیت های اجتماعی نیست
بر اساس قانون های جدیدتر در برنامه توسعه چهارم چندین ماده به مسئله زنان اختصاص یافت:
تسهیلات مسکن، افزایش اعتبارهزینه دوره های آموزشی زنان، تامین بیمه خاص حمایتی برای زنان سرپرست خانوار، توانمند کردن زنان سرپرست خانوار و یا خود سرپرست، افزایش مستمری خانواده های با زنان سرپرست وتحت پوشش دستگاه های حمایتی برمبنای چهل درصد حداقل حقوق و دستمزد، طرح جامع توانمند سازی و حمایت از حقوق زنان در ابعاد حقوقی اجتماعی و اقتصادی، تساوی دستمزد برای زنان و مردان در کارهای هم ارزش، برابری فرصت ها برای زنان و مردان و توانمند سازی زنان از طریق دست یابی به فرصت های شغلی مناسب، توانمندی سازی زنان در زمینه برقراری تعامل اجتماعی…
پیشرفت های زنان در ایران پس از انقلاب اسلامی (در چند دهه اخیر)
پس از انقلاب اسلامی تا کنون حدود ۶۰ درصد دانشجویان ما از دختران هستند و دراکثر مشاغل و صحنه های اجتماعی شاهد رشد و حضور فعال بانوان هستیم.
درطی چهار دهه گذشته صد هزار زن پزشک عمومی تا متخصص و فوق تخصص تربیت شدند.
طبق سرشماری سال ۱۳۵۵ فقط ۲۶ درصد زنان باسواد بودند. سال ۶۵ باسوادی زن به ۵۲ درصد رسیده است. در سال ۱۳۷۰ به بیش از ۷۰ درصد درصد و هم اکنون بیسوادی در ایران ریشه کن شده است.
هفت درصد اختراعات در ایران مربوط به زنان و ۲۴درصد به صورت مشترک بین زن و مرد هست.
نتیجه: آمار کلی ۳۱ درصد مشارکت زنان در اختراعات است که با توجه به نرخ جهانی ثبت اختراعات ۲۹٫۱ درصد حضور زنان ایران در عرصه نوآوری از نرخ جهانی بالاتر است.
مجموع نرخ مشارکت اقتصادی در طی سال های اخیر: حدود ۱۶ درصد
بیش از ۴۰۰۰ کارآفرین زن در کشور فعالند و ۲۰ درصد مراکز کار آفرینی و ۲۰ درصد شرکت های دانش بنیان توسط زنان مدیریت می شود.
به استناد گزارش ۲۰۲۲ شاخص جهانی نوآوری حضوربیش از ۵۶ درصد زنان در دوره های آموزش عالی و تحصیلات تکمیلی سریعترین رشد عملکرد در عرصه نوآوری در جهان را رقم زده است.
۴۱ درصد شاغلین در دولت، زنان هستند، زنان در مشاغلی چون چهار سفیر، سه فرماندار، هشت شهردار، ۶۲ معاون فرماندار، ۱۵ معاون استاندار، ۵۲بخشدار و ۲۳۹۳ دهیار زن و ۱۱۱۶ قاضی زن در حال فعالیت هستند.
98 درصد متخصصین زنان و جراح، از زنان هستند. کسب رتبه دهم از نظر کمترین ابتلا به سرطان رحم، کاهش نرخ مرگ و میر مادری از ۹۱ تن در۱۹۸۸ به ۱۶ تن در هر ۱۰۰۰۰۰ هزار تولد، کاهش نرخ مرگ ومیر کودکان زیر ۵ سال به ۲٫۱۴ در هر ۱۰۰۰۰۰هزار کودک، افزایش امید به زندگی در زنان از ۵۶ سال به ۷۹٫۴ سال، افزایش پوشش زایمان ایمن به بیش از ۹۸ درصد
۷۰ درصد کادر درمان و پزشکی کشور را زنان تشکیل می دهند. ۴۹ درصد از پزشکان۴۰ درصدپزشکان متخصصص و ۳۰ درصدپزشکان فوق تخصص، زنان هستند.
نگاه به زن در سایر کشورها
به گزارش ویکی پدیا حداکثر در ۱۱کشور چون جمهوری چاد، چین، نروژ، سوئد، کوبا، اسرائیل، کره شمالی، گرجستان، کیپ ورد، اریتره، و امارات زنان به صورت اجباری به سربازی می روند. در تعدادی از کشورها هم مانند آمریکا، آلمان، مکزیک، نیوزیلند، کانادا، دانمارک، فنلاند، ایتالیا، تایوان و سوئیس سربازی داوطلبانه است. دراین کشورها هم تبصره ها و تخفیفاتی برای سربازی زنان وجود دارند.
میانمار: زنانی که ازدواج کرده، طلاق گرفته و صاحب فرزند باشند از رفتن به سربازی معاف می شوند.
در فنلاند: از سال ۱۹۹۵ میلادی زنان می توانند داوطلبانه به خدمت سربازی بروند. در ۴۵روز نخست اعزام به آنها فرصت داده می شود تا از ادامه خدمت انصراف بدهند. دلایل پزشکی و بارداری آنها را به طور موقت از انجام خدمت معاف می کند.
یونان: زنان به عنوان متخصص حقوق بگیر در ارتش به کار گرفته می شوند. اما موظف نیستند همچون مردان به خدمت سربازی بروند. در مکزیک نیز زنان به طور داوطلبانه می توانند به سربازی بروند.
اسرائیل در بین کشورهایی است که زنان به شیوه های مختلف با مقوله خدمت سربازی ارتباط پیدا می کنند. تنها رژیم صهیونیستی است که زنان همانند قوانین مردان ملزم به خدمت اجباری هستند.
نروژ: خدمت یک سال سربازی از سال ۲۰۱۵ برقرار و در ۲۰۱۸ اجباری شده است. هر چند در آنجا هم قرار نیست زنان به رغم میل باطنی شان به زور به سربازی بروند اما تلاش شده تعادل جنسیتی حفظ شود.
زمان خدمت سربازی در کشورهایی که سربازی زنان اجباری ست به شرح زیر است:
جمهوری چاد: یک سال
چین: دو سال
نروژ: یک سال، بارضایت کتبی
سوئد: ۱ماه (تنها یک سوم زنان به خدمت فراخوانده می شوند)
رژیم صهیونیستی اسرائیل: دو سال
کره شمالی: هفت سال زنان (مردان۱۱سال)
گرجستان: یک سال
کیپ ورد: دو سال
اریتره: ۱۸ماه
امارات: ۹ ماه
بسیاری از کشورهای غربی از آغاز دهه ۱۹۷۰ میلادی اقدام به سرباز گیری از جمعیت زنان نمودند. اما تنها کشورهای محدودی به زنان اجازه دادند تا نقش کاملی در میدان های جنگ داشته باشند که می توان از جمله به نیوزیلند، کانادا، دانمارک، فنلاند، ایتالیا و تایوان اشاره کرد.
شاید بتوان از زمان جنگ جهانی دوم، مرسوم شدن شرکت زنان در جنگ ها را به خاطر آورد. در زمان جنگ جهانی دوم در اکثر کشورها زنان در حد کادر پرستاری و پشتیبانی در پشت جبهه در جنگ شرکت کردند. در انگلستان زنان برای کمک به تولید محصولات کشاورزی به جنگ فراخوانده می شدند.
در آمریکا زنان برای خدمت سربازی ثبت نام نمی شوند اما می توانند به صورت داوطلبانه به خدمت اعزام شوند.
بنا به آمار و ارقام فوق تنها ۱۱ کشور خدمت سربازی اجباری دارند که زمان بندی از ۹ ماه تا دو سال است جزکره شمالی. چند کشور دیگر قوانینی دارند که امکان اجباری شدن پیوستن زنان به نیروهای مسلح را با تفاوت هایی مانند معافیت ازخدمت، طول خدمت، عدم به کارگیری در مناطق جنگی و خطرناک و یک سری تسهیلات دیگر از مردان متمایز می کند. معدود کشورهایی هستند که زنان را در جنگ به مناطق پرخطر می فرستند. برخی کشورها خدمت اجباری ندارند. اما ممکن است به صورت داوطلبانه تحت شرایط مساوی خدمت کنند.
جدول ضمیمه حضور زنان در ارتش اجباری، داوطلبانه و حضور درخط مقدم را به صورت اینفوگرافی نمایش می دهد.
حقوق زنان در عصر مدرنیته
حق تحصیل، حق شرکت و فعالیت در عرصه های اجتماعی، حضور در پهنه اجتماع و اقتصاد
برابری کار و کوشش مشترک، مساوات در برابر قانون، مسئولیت های اجتماعی و اقتصادی مشترک، برابری مرد و زن و طلاق توافقی از جمله آزادی هایی است که زنان در عصر مدرنیته به دست آوردند.
مدرنیسم به معنای تجردگرایی، نوگرایی و جنبش نو می باشد و در اصطلاح به اندیشه ها و شیوه هایی از زندگی یا سازمان اجتماعی مربوط می شود که جایگزین اندیشه ها وشیوه های سنتی گردیده و همه جوانب زندگی اعم از فردی و اجتماعی را دربرمی گیرد. مدرنیسم بیانگر تازگی بداعت و نوبودن زمان حال به عنوان گسست یا انقطاع از گذشته و ورود به اینده ای که در حال ظهور است می باشد.
اصول مدرنتیه
تجرد گرایی : یعنی توجه و اهتمام ویژه به شیوه تجربه برای مطالعه و تحقیق در علوم طبیعی و انسانی، بدون توجه به امور فلسفلی وبرهانی
انسان مداری: یعنی اعتقاد به محوریت انسان در تمام عرصه ها
عقل گرایی: به این معنا که عقل مستقل از وحی و آموزه های الهی توان اداره زندگی بشر را دارد وانسان با استفاد ازعقل خود قادراست تمام مسائل را درک نموده وبه حل انها بپردازد.
لیبرالیسم به معنای آزادی خواهی خارج از چهارچوب دینی
رفاه و زندگی شهری: یعنی بالا رفتن سطح زندگی مادی و اشاعه فرهنگ شهرنشینی
رشد فناوری: توجه به رشد بی سابقه فناوری درتولیدات صنعتی وبروزشیوه های نو درتولیدات صنعتی
دمکراسی: یعنی باور به، همه انسان ها ازهرنژاد وجنسیت و دین ومذهبی که باشند ازهرنظر مساویند.
سرمایه داری: توجه به نظام سرمایه داری و اقتصاد بازار آزاد
فرد گرایی: یعنی اصالت فرد و اعتقاد به تقدم فرد بر جامعه
سکولاریسم: یعنی حاکمیت فرد علمی و غیر دینی و به تبع آن منزوی شدن اقتدار دینی از عرصه های اجتماعی و به طور کلی شیوع یک فرهنگ مادی و این جهانی
هیچکدام از قوانین مدنی، مدرنیته، نظامی گری غربی وشرقی، نظام خانواده و دینی، سنخیت و همخوانی با قوانین خود ساخته فرقه رجوی ندارد.
زن در فرقه رجوی:
قوانین فرقه سازمان مجاهدین در هیچ جای جهان برقرار نیست و چنین برخوردی با زنها نمیشود. حق استعفا و داشتن زندگی شخصی در جهان و حتی ارگان های نظامی به رسمیت شناخته شده است.
نیازی به این همه مستندات هم نبود و درکل جهان هم بگردید و هر چند جستجو کنید کشور یا سازمان نظامی بدین رفتار و ترتیب پیدا نمی کنید که اعضای خودشون را به بیگاری و بردگی گرفته باشند.
از کودکی به سربازی گرفته شوند، مجبور به ترک همسر و فرزند شوند، مانع تشکیل زندگی مجردها شوند و برای اعضای ناراضی و خواهان استعفا حکم مرگ تعیین کنند. ناراضیان و فراری ها را به قتل برسانند. سرکرده آن، مردان را مجبور به طلاق همسرشان نماید. زنان را به مانند غنائم جنگی متعلق به خود (ناموس رهبری) نامد و بگوید تمام زنان در منطقه محرمه من هستند و پنهانی تشکیل حرمسرا دهد.
شبیه این رفتار وحشیانه و ظالمانه را فقط در عصر جاهلیت و به طور محدود در فرق خطرناکی چون فرقه دیوید کورش (فرقه داوودیه) می توان یافت.
فرقه رجوی از هیچ قانونی در دنیا تبعیت نمی کند. پایبند به هیچ شریعت وعرفی نیست و بنا بر مستندات و سخنان خودش در برابر هیچ مرجعی هم پاسخگو نیست.
رجوی ۱۵۰ زن را با عملهای اجباری عقیم کرد / ۱
تحقیق از مریم سنجابی – اسفند ۱۴۰۱برابر با ۸ مارس ۲۰۲۳
منابع :
• قانون اساسی
• مرکز آمار ایران
• سایت امور زنان – معاونت زنان رئیس جمهوری
• پژوهشگاه علومی انسانی و مطالعات فرهنگی
• قانون اساسی و زنان (نوشته مرتضی شیرودی)
• سایت سفارت ایران در ونزوئلا (مقاله پیشرفت زنان د ر ایران پس از انقلاب اسلامی)
انتهای پیام