ماه گذشته کتابی با عنوان «بهمن بازرگانی؛ گفت‌وگوها، خاطرات و مقالات تحلیلی درباره سازمان مجاهدین، جنبش چپ و انقلاب اسلامی» توسط نشر نی منتشر شد.
بهمن بازرگانی از اعضای برجسته اولین هسته مرکزی فرقه رجوی بود که جلد اول خاطراتش پیش از این با عنوان «زمان بازیافته، خاطرات سیاسی بهمن بازرگانی» توسط نشر اختران منتشر شده بود. هر دو این کتاب ها به کوشش امیر هوشنگ افتخاری راد به رشته تحریر درآمدند.
بهمن بازرگانی از سال ۱۳۴۸ به همراه برادرش محمد بازرگانی که بعدها در ضربه ساواک به سازمان به همراه دیگر سران سازمان اعدام شد، از اعضای هسته مرکزی سازمان مجاهدین خلق بود. بازرگانی نخستین مسئول گروه سیاسی سازمان بود.
محمد آسیابانی خبرنگار خبرگزاری مهر درباره این دو کتاب می نویسد: «خاطرات بهمن بازرگانی بسیاری از ابهامات درباره تاریخ سازمان مجاهدین خلق را برطرف کرد.»
وی در توضیح کتابی که به تازگی چاپ شده است شرح می دهد که بخش اول کتاب شامل روایت‌هایی از رویدادهای پیش آمده از دیدگاه افراد مختلف است: « بهمن بازرگانی در این کتاب، متکلم وحده خاطرات نیست؛ در هر جلسه‌ای از دوستی دعوت می‌کرد، تا حول محوری، نوعی جریان آزادِ روایت صورت گیرد. آنها ضمن یادآوری برخی رویدادها، درصدد وصل‌کردن آنها به هم بودند تا به‌اصطلاح داستان سازمان معنی دهد.»
آسیابانی در پایان گزارش خود می نویسد: «در بخش دوم کتاب، بازرگانی با دست‌مایه‌کردن بخشی از خاطره‌اش و بر پایه نظریه ماتریسی خود سعی دارد تاریخ سازمانی را که در جوانی عضوش بوده توضیح دهد. در این بخش، ردّی از حقیقت را می‌توان یافت که حتی برای خود بازرگانی که در دل وقایع روزگارش بوده، نمایان نیست. او می‌خواهد تشریح و توضیح و تبیین کند، نه این‌که فهرستی از رویدادهای زندگی‌اش را سامان دهد. درست است که او خود برسازنده بخشی از این تاریخچه بوده اما بدین معنا نیست که حقیقت نیز بر خود او روشن بوده است.»
بهمن
بازرگانی از اولین نفراتی بود که محمد حنیف‌نژاد بنیان‌گذار سازمان،
عضوگیری کرد و از همان ابتدا و در همان سالهای اولیه عضو شورای مرکزی
بود. او در کنار بقیه اعضای شورای مرکزی، در سال ۵۰ دستگیر شد. او و
مسعود رجوی تنها اعضای شورای مرکزی سازمان بودند که اعدام نشدند. در مصاحبه ای که
چندی پیش لطف الله میثمی با بازرگانی داشت، وی نکات جالب توجهی درباره شخصیت
مسعود رجوی و شرایط اعتقادی وی در زندان زمان پهلوی می‌گوید.
پس از
انقلاب، بهمن بازرگانی بیشتر یک چهره فرهنگی و روشنفکر است تا چهره ای
سیاسی. در واقع چنانکه خودش توضیح می‌دهد پارادایم جامعه در آن سال‌ها امثال
او را به سمت کار سیاسی تمام وقت سوق داد. بازرگانی بعد از انقلاب و
آزادی از زندان وارد هیچ گروه و جناح سیاسی نشد و بر روی فلسفه و نقد ادبی و
زیبایی شناختی تمرکز کرد. او در زمان فعالیت تشکیلاتی اش در مجاهدین خلق نیز
مسئول شاخه سیاسی و فکری بود و چندان فعالیت عملیاتی و مسلحانه نداشت. این
ویژگی باعث شده است خاطرات بازرگانی پر از تحلیل و نکته درباره
تاریخ خیلی معاصر ایران باشد.
گزارش از: مزدا پارسی
انتهای پیام / انجمن نجات مرکز فارس
