وقتی در شب ۱۹ رمضان صدای قدم‌هایش در کوچه‌های کوفه شنیده شد، از در و دیوار خانه هم صدا آمد که: «دست در دامن مولا زد در/ که علی بگذر و از ما نگذر»، اما علی(ع) راهی مسجد شد. با قدم‌هایی که حال و هوای دیگری داشت، قدم‌هایی که اگر هرشب موجب تسکین و آرامش دل کوچک کودکان یتیم کوفه بود، آن شب آرام و قرار را از دل‌ها ربود، قدم‌هایی که رفت اما چگونه برگشت؟
دور روز امیر مظلوم شیعیان در بستر بود؛ اما وقت آن رسیده که از بند بستر و دنیا رها شود. فرزندان را به دور خود فرا می‌خواند، پس زمان وصیت است. از وصایای خصوصی شروع می‌کند و امام حسن(ع) را مسئول تجهیز و کفن و دفن خود می‌خواند. از فرزندان می‌خواهد که او را به عنوان وصی و جانشین خود بپذیرند و پس از حسن(ع)، از حسین(ع) فرمان ببرند.
فرزندان خویش را به حفظ ایمان و مراقبت از احکام الهی دعوت کرد و از آن‌ها به خصوص حسن و حسین خواست تا در برابر مصائب پیش رو صبر پیشه گیرند. علی(ع) همچنین خواست همچون زهرای مرضیه(س) غسل و کفن و نماز و تدفینش در شب انجام گیرد.
اما وصایای عمومی علی(ع) نشان می‌دهد که امیرالمؤمنین در آخرین نفس‌های مبارکشان نیز در فکر صلاح و مصلحت جامعه اسلامی بود. لذا رو می‌کند به فرزندان و می‌فرماید: ای پسرم حسن! تو و همه فرزندان و اهل بیتم و هر کس را که این نامه به او برسد به امور زیر توصیه و سفارش می‌کنم:
• هرگزتقوای الهی را از یاد نبرید، کوشش کنید تا دم مرگ بر دین خدا باقی بمانید.
• همه با هم به ریسمان خدا چنگ بزنید و بر اساس ایمان به خدا متحد باشید و از هم جدا نشوید، همانا از پیغمبر خدا شنیدم که می‌فرمود: اصلاحِ میان مردم از نماز و روزه دائم افضل است و چیزی که دین را محو و نابود می‌کند فساد و اختلاف است و لا حَولَ و لا قُوَّه إلّا بِاللَّهِ العلی العظیم.
• «ارحام و خویشاوندان» را از یاد نبرید، صله رحم کنید که صله رحم حساب انسان را نزد خدا آسان می‌کند.
• خدا را، خدا را! درباره «یتیمان»، مبادا گرسنه و بی سرپرست بمانند.
• خدا را، خدا را! درباره «همسایگان» خوشرفتاری کنید، پیغمبر آن قدر در مورد همسایه سفارش کرد که ما گمان کردیم می‌خواهد آن‌ها را در ارث شریک کند.
• از خدا بترسید، از خدا بترسید! درباره «قرآن»، نکند دیگران در عمل به قرآن بر شما پیشی گیرند!
• از خدا بترسید، از خدا بترسید! درباره «نماز» چرا که نماز ستون دین شماست.
• از خدا بترسید، از خدا بترسید! درباره «کعبه» خانه پروردگارتان، مبادا حج تعطیل شود که اگر کعبه خالی بماند و حج متروک شود مهلت داده نخواهید شد و مغلوب دشمنان خواهید شد.
• از خدا بترسید، از خدا بترسید! درباره ماه «رمضان» که روزه آن ماه سپری است برای آتش جهنم.
• از خدا بترسید، از خدا بترسید! درباره «جهاد در راه خدا» از مال و جان خود در این راه کوتاهی نکنید.
• از خدا بترسید، از خدا بترسید! درباره «زکات مال» که زکات، آتشِ خشمِ الهی را خاموش می‌کند.
• از خدا بترسید، از خدا بترسید! درباره «امّت پیامبرتان» مبادا مورد ستم قرار گیرند.
• از خدا بترسید، از خدا بترسید! درباره «صحابه و یاران پیغمبرتان» زیرا رسول خدا درباره آنان سفارش کرده است.
• از خدا بترسید، از خدا بترسید! درباره «فقرا و تهیدستان» آن‌ها را در زندگی خود شریک کنید.
• از خدا بترسید، از خدا بترسید! درباره «بردگان و کنیزان» که آخرین سفارش پیامبر(ص) درباره این‌ها بود.
از خدا بترسید، از خدا بترسید! درباره «قرآن»، نکند دیگران در عمل به قرآن بر شما پیشی گیرند!
• با مردم به خوشی و نیکی رفتار کنید همان طوری که قرآن دستور داده است و به ملامت مردم ترتیب اثر ندهید.
• امر به معروف و نهی از منکر را ترک نکنید، نتیجه ترک آن این است که بدان و ناپاکان بر شما مسلط خواهند شد و به شما ستم خواهند کرد، آن گاه هر چه نیکان شما دعا کنند دعای آن‌ها مستجاب نخواهد شد.
• بر شما باد که بر روابط دوستانه میان خود بیافزایید، به یکدیگر نیکی کنید از کناره گیری از یکدیگر و قطع ارتباط و تفرقه و تشتت بپرهیزید.
• کارهای خیر را به مدد یکدیگر و اجتماعاً انجام دهید و از همکاری در مورد گناهان و چیزهایی که موجب کدورت و دشمنی می‌شود بپرهیزید: «تعاونوا علی البرّ و التقوی …»
• از خدا بترسید که کیفر خدا شدید است: «واتقوا اللَّهَ إنّ اللَّهَ شَدیدُ العِقاب.»
در پایان وصیت نیز می‌فرماید: خداوند نگهدار شما خاندان باشد و حقوق پیغمبرش را در حق شما حفظ فرماید، اکنون با شما وداع می‌کنم و شما را به خدای بزرگ می‌سپارم و سلام و رحمتش را بر شما می‌خوانم.
به نقل از کتاب کافی آمده است که جانشین پیامبر(ع) پس از پایان وصیت حضرت پیوسته می‌فرمود «لا إله إلاّ اللَّه» تا وقتی که روح مقدسش به ملکوت اعلی پیوست.
در نهج البلاغه نیز آمده است که در پایان وصیت، امام(ع) فرزندان خود را مخاطب ساخت و به آن‌ها فرمود: «ای فرزندان عبدالمطلب! نیابم شما را که در خون مسلمانان فرو روید و دست به کشتار بزنید به بهانه این که بگویید امیرالمؤمنین کشته شده و بدانید که در برابر من جز کشنده من کسی نباید کشته شود، نگاه کنید چون من از ضربت او از دنیا رفتم به او یک ضربت بزنید و او را مُثله نکنید که من از رسول خدا شنیدم که می‌فرمود: «از مُثله کردن بپرهیزید اگر چه به سگ گزنده و هار باشد»
و اینگونه علی(ع) مشتاقانه به دیدار رسول اکرم(ص) و فاطمه زهرا(ع) می‌رود تا زمین و زمان در سوگش عزادار شوند.
انتهای پیام
