حجت‌الاسلام والمسلمین حسینعلی نیری یکی از شخصیت‌های برجسته و تاثیرگذار در تاریخ قضایی جمهوری اسلامی ایران بود که در طول دوران خدمت خود در سمت‌های مختلف، نقش قابل توجهی در تحولات حقوقی و قضائی کشور ایفا کرد.
به گزارش فراق، وی در تاریخ ۱۴فروردین ۱۴۰۴ درگذشت، اما میراث گسترده و تأثیرات عمیق او در عرصه‌های مختلف قضایی، دینی و اجتماعی همچنان باقی خواهد ماند.
در ادامه به بررسی مختصر کارنامه و فعالیت ایشان در عرصه قضایی کشور می‌پردازیم.
حجت الاسلام نیری زاده سال ۱۳۳۵ در گیلان بود. در نوجوانی به حوزه علمیه قم رفت و در زمان پیروزی انقلاب، از طلاب مدرسه حقانی در قم بود. پس از پیروزی انقلاب در سال ۱۳۵۹ حجت الاسلام علی قدوسی، دادستان وقت کل انقلاب به توصیه آیت الله محمد بهشتی که در آن زمان رئیس شورای عالی قضایی بود، حجت الاسلام نیری را وارد دستگاه قضا کرد.
در سال ۱۳۶۲ همزمان با ورود اسدالله لاجوردی به عنوان دادستان انقلاب اسلامی مرکز، حجت الاسلام نیری به عنوان حاکم شرع یکی از شعب های دادگاه انقلاب اسلامی مستقر در زندان اوین که مخصوص زندانیان سیاسی بود منصوب شد. هنگام ورود حجت الاسلام نیری به اوین ریاست «حکام شرع» بر عهده آیت الله محمدی گیلانی بود که پس از پیروزی انقلاب، به ریاست دادگاه انقلاب اسلامی منصوب گردید.
حجت الاسلام نیری در سال ۱۳۶۷ به عنوان قاضی شرع در کمیته تصمیم گیر درباره زندانیان سیاسی منصوب گردید.
با منصوب شدن آیت الله محمدی گیلانی به ریاست دیوان عالی کشور، حجت الاسلام نیری در سال ۱۳۶۸، از سوی آیت الله محمد یزدی، رئیس وقت دستگاه قضا به سمت معاون دیوان عالی کشور منصوب شد و بیش از ۲۰ سال نیز در این سمت بود.
در آذر ۱۴۰۱ حجت الاسلام محسنی اژه ای، رئیس قوه قضاییه، حجت الاسلام نیری را به عنوان مشاور خود منصوب کرد.
حجت الاسلام نیری در مصاحبه ای که در سال ۱۴۰۱ با مرکز اسناد انقلاب اسلامی داشت، به پرسشی درباره ی «اعدام‌های دهه شصت و به خصوص سال ۱۳۶۷» اینگونه پاسخ داد: «آن برهه شرایط ویژه‌ای بود. وضع مملکت بحرانی بود. یعنی اگر قاطعیت امام نبود شاید ما اصلا این امنیت را نداشتیم. شاید اصلا وضعیت طور دیگری بود. شاید اصلا نظام نمی ماند. روزی ۵۰ – ۶۰ تا ترور در تهران و شهرهای دیگر اتفاق می‌افتاد. در این شرایط بحرانی باید چه کرد؟ باید حکم قاطعی داد. آن که دادگاه را اداره می‌کند و مسائل در دستش است باید مسئله را جمع کند. در این شرایط که نمی‌شود با «قربانت بروم و فدایت بشوم» کشور را اداره کرد.»
حجت الاسلام نیری در پاسخ به این پرسش که «می‌گویند کسی که در زندان بود و داشت حبسش را می‌گذراند چه لزومی داشت که مجدد محاکمه شود؟»، پاسخ داده بود: «این‌ها به خاطر همان پرونده محاکمه نشدند که. این‌ها در زندان دوباره شلوغ کردند. در فضای زندان باز هم انسجام خودشان را داشتند. نه تنها رابطه تشکیلاتی داشتند بلکه تشکیلات جدیدی هم درون زندان به وجود آورده بودند. از راه‌هایی که می‌دانستند، از بیرون اطلاعات کسب می‌کردند. جو زندان دستشان بود و لذا توطئه‌های جدید در کار بود. اینطور نبود که آن‌ها فقط بخواهند ایام حبسشان را بگذرانند.»
وی در پاسخ به این پرسش که «حتی اگر صوری هم توبه می‌کردند بخشیده می‌شدند؟» هم گفته بود: «ما دنبال بهانه می‌گردیم که فرد را آزاد کنیم. یک بچه ۱۶ – ۱۷ ساله که رفته چهار تا اعلامیه پخش کرده سابقه مبارزاتی هم ندارد و حالا به زندان آمده باید چه کارش کنیم؟ آزادش می‌کنیم پیش پدر و مادرش برود. فضای زندان فضای آلوده‌ای است. اینجا اگر بماند بدتر می‌شود. خیلی از این‌هایی که جنایتکارند در زندان یاد می‌گیرند. اول به خاطر چاقوکشی رفته زندان ولی بعد می‌رود زیردست چهار تا حرفه‌ای راه جنایت را یاد می‌گیرد. زندان آدم را در جنایت ورزیده‌تر می‌کند. لذا خیلی اوقات تلاش می‌کنیم این‌ها در زندان نمانند.»
علت کینه مجاهدین خلق
یکی از نقاط عطف زندگی قضایی حجت الاسلام نیری، مواضع قاطع و دقیق او در همین محاکمه‌ها بود. او با استناد به مدارک، رأفت اسلامی و بررسی دقیق جرائم این گروه، حکم‌های عادلانه‌ای صادر کرد که باعث خشم و کینه شدید این سازمان تروریستی نسبت به او شد. منافقین که همواره به دنبال ضربه زدن به نظام جمهوری اسلامی و قضات انقلابی بودند، نیری را به دلیل قضاوت‌های مستدلش در زمره دشمنان خود قرار دادند و همواره در هر فضایی به وی تاختند.
او در میان همکاران و خانواده به عنوان فردی مهربان، متواضع و در عین حال قاطع در اجرای عدالت شناخته می‌شد. ایمان راسخ او به آرمان‌های انقلاب اسلامی، الگویی ماندگار برای قضات و جوانان انقلابی به جای گذاشت.
حسینعلی نیری نماد مقاومت در برابر تروریسم و ظلم بود. او با شجاعت در مقابل دشمنان اسلام و انقلاب ایستاد و در نهایت، خط مبارزه با فساد و بی‌عدالتی را جاودانه کرد. یاد و خاطره این قاضی بزرگوار همچون چراغی فراروی همه کسانی است که برای تحقق عدالت و امنیت در جامعه تلاش می‌کنند.
روحش شاد و راهش پررهرو باد.
انتهای پیام
