پیامی که رهبر انقلاب اسلامی در چهلمین روز شهادت شهدای جنگ دوازده‌روزه با رژیم صهیونیستی صادر کردند، تنها یک پیام تسلیت یا همدردی نبود؛ بلکه یک نقشه‌راه دقیق و پرمغز برای بازسازی قدرت ملی ایران در برابر تهدیدهای نظام سلطه بود.
به گزارش فراق، در میان آنچه معظم‌له به‌عنوان «هفت تکلیف» بر دوش اقشار مختلف جامعه گذاشتند، جایگاه نخبگان علمی کشور به‌شکلی برجسته و شفاف ترسیم شده است: «شتاب لازم در پیشرفت دانش و فناوری، وظیفه‌ی نخبگان علمی است.»
در جهانی که نبردها دیگر تنها در میدان‌های جنگ رخ نمی‌دهند، بلکه در لبه‌های دانش، لایه‌های فناوری و اعماق رسانه و ذهن، قدرت تعریف می‌شود، نخبگان علمی نمی‌توانند تنها در آزمایشگاه و کنفرانس و مقاله باقی بمانند. اکنون زمان آن است که جامعه نخبگانی کشور، خود را بخشی از جبهه دفاع و پیشرفت بداند؛ نه صرفاً بازیگر علمی، بلکه سازنده ستون‌های اقتدار ملی.
نخبه علمی امروز باید مسئله‌محور فکر کند، مسلح به مهارت‌های حل بحران باشد، و درک راهبردی از محیط امنیتی ایران و جهان داشته باشد. مسیر بازدارندگی فعال از اتاق فکر و لابراتوار می‌گذرد؛ از ایده‌ای که به محصول راهبردی تبدیل می‌شود، از دانشی که به قدرت ملی ختم می‌گردد، و از خلاقیتی که کشور را از واردات، تحریم و وابستگی نجات می‌دهد.
برای ایفای این نقش تاریخی، برنامه‌ریزی نخبگان باید در سه سطح صورت گیرد: در کوتاه‌مدت، اولویت‌بندی مسائل فوری کشور و تمرکز بر حل گلوگاه‌های فناورانه (مانند انرژی، امنیت سایبری، زیست‌فناوری، کشاورزی هوشمند و زیرساخت‌های دفاعی) حیاتی است. در سطح میان‌مدت، باید دانشگاه و پژوهشگاه را از نهاد مقاله‌محور به نهاد راه‌حل‌محور تبدیل کرد و اکوسیستم نوآوری را با حمایت هوشمند از شرکت‌های دانش‌بنیان استراتژیک تقویت نمود. و در سطح بلندمدت، ایران نیازمند معماری یک الگوی بومی برای حکمرانی علمی و فناورانه است؛ الگویی که برآمده از اقتضائات ملی و افق تمدنی باشد، نه کپی‌برداری از الگوهای نئولیبرال غربی.
نکته مهم‌تر آنکه نخبگان علمی تنها در مقام فناوران و پژوهشگران تعریف نمی‌شوند. آنان باید در عرصه رسانه، تبیین و کنشگری اجتماعی نیز نقش‌آفرین باشند. سکوت در برابر تحریف‌ها، بی‌تفاوتی نسبت به جنگ شناختی، و جدایی علم از مردم، بزرگ‌ترین تهدید برای منزلت نخبگی است. امروز، تبیین نسبت علم با امنیت، فناوری با استقلال، و نوآوری با کرامت ملی، بخشی از جهاد نخبگان است.
در شرایطی که نظم جهانی در حال بازآرایی است و کشورها به‌دنبال بازتعریف جایگاه خود در ترتیبات آینده‌اند، جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با اتکاء بر نخبگان خود، از بازیگری منفعل به بازی‌سازی مؤثر عبور کند. لازمه‌اش آن است که نخبگان ما، افق دید خود را از انتشار مقالات ISI و رتبه‌بندی دانشگاه‌ها فراتر ببرند و به نقش‌آفرینان توسعه قدرت ملی بدل شوند.
این پیام هفت‌گانه، فرمانی برای حرکت جدید است. از فرمانده نظامی تا مدیر اجرایی، از گوینده رسانه تا نخبه علمی، همه در یک جبهه واحدند: جبهه پاسداری از عزت و استقلال ایران. و در این جبهه، نخبگان باید مغز متفکر و دست توانای ملت باشند. آینده ایران را نه فقط سیاست، که دانش می‌سازد؛ و مسئولیت نخبگان این است که این دانش را به قدرت تبدیل کنند.
داود فریادرس
انتهای پیام
