قاره آسیا با عناوینی چون در برگیرنده قدیمی ترین کشورهای با تمدن و فرهنگ در سراسر جهان شناخته می شود. بسیاری از کشورهای این منطقه در فهرست قدیمی ترین سرزمین های دارای تمدن و فرهنگ به ثبت رسیده اند. نخستین تمدن ها در هزاره پنجم و چهارم قبل از میلاد در خاورمیانه پدید آمدند، این تمدن ها طلایه دار اولین ظهور شهرها، کشاورزی، دامداری و اختراع خط و پیدایش اولین دولت ها بوده اند.
بین النهرین یا میان رودان
سرزمین بین النهرین درتاریخ ملل و جهانیان به سرزمین فرهنگ و تمدن شهرت دارد.
تمدن و زندگی انسانی دربین النهرین (سرزمین مابین رود دجله وفرات ) به سبب تمدن‌های کهن و باستانی‌اش آوازه دارد و نامش همواره با نام و آثار این تمدن‌ها همراه است. تمدن‌های سومر، اکد، بابل، آشور، کلدانی و تمدن‌های ایرانی مانند کاسی و عیلام و ماد، هریک در گوشه‌ای از این سرزمین رونق و تأثیر داشته‌اند و از آن تأثیر نیز پذیرفته‌اند. ادیان و فرهنگهای بسیاری از کشورهای مختلف از میان رودان تأثیر گرفته‌اند. آنچه در گذشته به نام باکوماس در آنجا پرستیده می‌شد همان بتی است که امروزه به نام بافومه در بسیاری از کشورها پرستیده می‌شود. هم چنین منشور (فرمان) کوروش بزرگ پادشاه ایران زمین نیز در این جایگاه یافته شده‌است
توسط تاریخدانان، تخمین زده شده که تمدن میان رودان بین سالهای ۳۳۰۰ و ۷۵۰ قبل از میلاد شکل گرفته. این تمدن اولین مشخصات جامعه مدنی را نشان می دهد. و تحت کنترل اکدها و سومری ها بوده است. آنها سیستم آبیاری پیشرفته داشتند و کشاورزی بعنوان یک شغل محسوب می شد. معابد این تمدن نقش بانک ها را داشتند وهمچنین وام می دادند. اکثر آنها وابسته به شغل کشاورزی بوده اند. خیلی از آنها دانش کافی درباره تکنولوژی و معماری داشتند. آنها قادر به مدیریت و هدایت، جهت تشکیل یک جامعه متمدن بوده اند. می توان آنرا بعنوان یک دوره تحول از سده های تاریک به جامعه مدنی در نظر گرفت.
مصر
مصر باستان به تمدنی در شمال شرقی آفریقا در دره رود نیل گفته می‌شود که در دوره زمانی میان ۳۰۰۰ پیش از میلادتا زمان تسخیر مصر بدست اسکندر مقدونی وجود داشت.مصر باستان در دوره دراز تمدن خود چندین بار زیرفرمانروایی نیروهای بیگانه از جمله ایرانیان هخامنشی نیز درآمد.به طور کلی طبق گزارشی از کارشناسان در فهرست ویکی پدیا کشورهای مصر، کره و چین با قدمتی به ترتیب معادل ۵۱۰۰ سال، ۴۳۳۳ سال و ۴۰۷۰ سال در رده های دوم تا چهارم فهرست قدیمی ترین کشورهای جهان پس از ایران قرار گرفته اند.
تمدن ایران با قدمت تاریخی افزون بر ۵۳۰۰ سال درصدر
ایران باستان که در مرزهای شمالی و غربی و شرقی اش بسیار فراتر از جغرافیایی کنونی اش بود احتمالا جزیی از تمدن بین النهرین بود و صاحب یکی از قدیمی ترین فرهنگ ها و تمدن خاورمیانه است.
تمدن عصر ایلامی یکی از نخستین تمدن هایی بود که سیستم نوشتاری به خط میخی را در هزاره سوم قبل از میلاد توسعه داد. همچنین گروه های پروتو-ایرانی پیش از این تاریخ و در هزاره دوم قبل از میلاد به این سرزمین ها رسیده بودند. طبق شواهد تاریخی امپراتوری هخامنشی که از سال ۵۵۰ تا ۳۳۰ پیش از میلاد بر این سرزمین حکمرانی می کرد، بزرگ ترین امپراتوری در تاریخ باستان بوده است.
باستان شناسان اعلام کرده‌اند که شوش یکی از قدیمی‌ترین شهرهای جهان است. این منطقه در ۹۰۰۰ سال پیش از میلاد محل سکونت کشاورزان بوده‌است. آنها از زندگی خود آثاری بر جای گذاشته‌اند که اکنون به صورت تپه‌های گوناگون باستانی کشف شده‌است. شهر باستانی شوش مرکز تمدن ایلام بوده‌است که واقع در یک‌صد و پنجاه کیلومتری شرق رود دجله در استان خوزستان است.
شهر باستانی شوش روزگاری مرکز برخورد دو تمدن مهم بوده‌است که هریک به سهم خود تأثیری بر دیگری داشته‌است، یکی تمدن میانرودان و دیگری تمدن ایلام است. به خاطر قرار گرفتن این منطقه در شمال خلیج فارس و همسایگی با میانرودان در پیدایش این وضع ویژه تأثیر بسیاری داشته‌است. در دوره هخامنشیان شوش شکوه گذشته خویش را بازیافته و چهار راه شرق و غرب گردید. با توجه به اهمیت و موقعیت جغرافیایی و سیاسی خاص شوش بود که راههای بسیاری و به ویژه راه بزرگ موسوم به «راه شاهی» ارتباط این شهر را به نقاط گوناگون جهان برقرار کرد.راه شاهی در دوره هخامنشیان و به دستور داریوش بزرگ ساخته شد، شهر شوش، پایتخت سیاسی دولت هخامنشیان را به پاسارگاد، تخت جمشید و دیگر شهرهای امپراتوری، از جمله شهر نامی سارد پایتخت کشور لیدی پیوند می‌داد. می‌توان گفت اداره سرزمین پهناور ایران و حفظ امنیت آن و انتقال سریع یگان‌های نظامی و گسترش بازرگانی و ترابری و تسهیل در امر مسافرت از مهمترین عوامل ساخت و گسترش شبکه راه‌ها در این دوره بوده‌است.
از سوی دیگر ایجاد راه‌ها و برقراری امنیت و تسهیل و بازرگانی، خود موجب پیوند و آشنایی ملت‌های گوناگون گردید که این امر مایه انتقال فرهنگ‌ها و باورهای گوناگون گردید و بسیاری از نظرات فلسفی و باورهای دینی از این راه میان ملت‌ها مبادله شد. شهر شوش در دوره قبل از اسلام به همان اندازه شهرت داشته که بابل، کلده، لیدی، نیل و … شهرت بین‌المللی داشته است.این منطقه که بین رودهای کرخه و دز قرار دارد، پایتخت سیاسی ایلامی‌ها بوده‌است. قلعه ایلامی‌ها روی تپه‌ای در مرکز شهر شوش واقع بوده که فرانسوی‌ها روی آن قلعه جدیدی احداث نموده‌اند. در کنار آن تپه شاهی قرار دارد که احتمالاً به صورت زیگورات بوده‌است و در نزدیکی آن تپه صنعتگران قرار دارد.
آشوربانیپال بین سالهای ۴۶۵–۴۶۰ قبل از میلاد شهر شوش را فتح کرد و آن را مانند دیگر فتوحات آشوری‌ها با خاک یکسان کرد. داریوش اول هخامنشی آنجا را بازسازی نمود و کاخ آپادانای خود را در تپه شاهی برپا نمود. خشایارشاه نیز در شوش زندگی می‌کرده‌است. بقایای این آثار باستانی در قرن بیستم از زیر خاک بیرون آمدند. شمال دشت خوزستان که محل ورود سه رود کارون و کرخه و دز به این دشت رسوبی و حاصلخیز است محل مناسبی برای استقرار بشر اولیه بوده‌است که به تازگی با تکثیر نباتات و اهلی کردن حیوانات آشنا شده بود. در ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد آنها با احداث آبراه‌ها و سدهایی مشکل آبرسانی را حل نمودند. باستان شناسانی هم‌چون گیرشمن و ژان پرو بقایای ساختمان‌های عظیمی را در تپه‌های شوش کشف کردند که نشان از اهمیت این تپه‌ها در منطقه می‌دهد.
خاورمیانه به منطقه ای گفته می شود که سرزمینهای میان دریای مدیترانه و خلیج فارس را در بر می گیرد و از لحاظ موقعیت جغرافیائی در مرکز تقاطع سه قاره اروپا، آسیا و آفریقا قرار گرفته است به طوری که از ناحیه کشور ترکیه به اروپا و از سرزمین مصر به قاره آفریقا متصل است. در این ناحیه گروه‌های فرهنگی و نژادی گوناگونی از قبیل فرهنگهای ایرانی، عربی، بربرها، ترکی، کردی، آسوری و…. زندگی می کنند. زبان‌های اصلی این منطقه عبارت است از فارسی، عربی، ترکی، کردی، آسوری و….
در بررسی اصطلاح و خاستگاه واژه خاورمیانه باید به توجه نمود که این کلمه یک اصطلاح وضع شده از سوی غربی هاست و کاربرد آن نیز برای اولین بار به کمتر از یک قرن می رسد. و مربوط به زمانی است که اروپا در مرکز قدرت جهان قرار داشت و اروپائیان منطقه خاور (شرق) را براساس جهت و فاصله دور یا نزدیک بودن به اروپا نگریسته اند و بر همین اساس قاره آسیا را به خاور دور، نزدیک و میانه نام گذاری کردند.
کشورهای تشکیل دهنده خاورمیانه به طور کلی کشورهای این منطقه عبارتند از:اردن، امارات متحده عربی، ایران، بحرین، ترکیه، سوریه، عراق، عربستان سعودی، عمان، قطر، کویت، لبنان، مصر، یمن و فلسطین اشغالی که دربرگیرندهءناحیه‌های باختررود اردن و نوار غزه است.
کشورهای غربی این منطقه (الجزایر، تونس، لیبی و مراکش) به دلیل وابستگی شدید تاریخی و فرهنگی بیشتر بخشی از خاورمیانه شمرده می‌شوند. سودان نیزیکی از این کشورها به شمار می‌آید. کشورهای افریقایی موریتانی و سومالی نیز پیوندهایی با خاورمیانه دارند. ترکیه و قبرس که از نظر جغرافیایی درون و یا نزدیک این منطقه هستند، خود را بخشی از اروپا می‌دانند. ایران را مرز خاوری خاورمیانه می‌انگارند، گاهی افغانستان را نیزاز کشورهای این بخش بندی به شمار می‌آورند.به این ترتیب، بیش از یک پنجم جمعیت کره زمین در قلمرو خاورمیانه زندگی می کنند.
منظومه خاورمیانه از گذشته‌های دور پراهمیت بوده و دسترسی به ذخایر خاورمیانه، استراتژی امپراطوری‌های آتن، روم و بیزانس را تحت تأثیرخود قرار داده ،به طوریکه درختان سرو لبنان برای کاخها و معابد آنها الوار فراهم می‌آورد. این اهمیت در دوران قرون وسطی و جنگهای صلیبی و نیز در هنگامه احیای اقتصادی اروپا کماکان برقرار بود. در این اعصار، افزایش تقاضای اروپا برای ابریشم و ادویه‌جات شرق، انگیزه‌ای شد برای احداث راههای زمینی و ترانزیت دریایی بسیار سودآور از آسیا به خاورمیانه و از آنجا به بازارهای ساحلی مدیترانه. اما در قرن اخیر، دسترسی به نفت خاورمیانه جز مهمترین عوامل توجه به این منطقه است و تأثیر ژرفی که بر برنامه‌ریزی استراتژیک و فزونی قدرت دولتهای بزرگ بر جای گذاشته است معادلات سیاسی نظامی و اقتصادی را دگرگون نموده بطور کلی اهمیت منطقه خاورمیانه را در چهار دسته بندی زیر میتوانیم بررسی کنیم
الف- اهمیت تاریخی و مذهبی:خاورمیانه از نخستین خواستگاههای تمدن جهان بوده است.بسیاری از باورها و آیینهای جهان از اینجا برخواسته اند.خاورمیانه زادگاه ادیان مهمی چون یهودیت، مسیحیت و اسلام است و اماکن متبرکه این سه دین چون مکه، مدینه و بیت المقدس که کانون توجهات مذهبی‌اند، در این منطقه قرار دارند. یافته های آدمی در اینجا بوده است.نخستین قانون های جهان در اینجا نوشته شده است..نخستین تمدن ها دراین منطقه شکل گرفته است. خاورمیانه از جهت فرهنگی، تمدنی و معنوی از منزلت والایی برخوردار است. سه تمدن بزرگ ایران باستان، مصر باستان و بین النهرین، در این منطقه است
ب-اهمیت اقتصادی:هرچند که خاورمیانه و قلب آن یعنی منطقه خلیج فارس دارای تمدن، تاریخ و فرهنگ کهنی می باشد، اما آنچه که این منطقه را در جهان به این درجه از اهمیت رسانده است، معادن سرشار انرژی خصوصا«نفت» آن می باشد. امتیازی که هیچ ویژگی دیگری نمی تواند در دنیا با آن رقابت کند، و این منطقه دارای بزرگترین ذخایر انرژی در جهان است. ذخایر نفتی شناخته شده کشورهای حوزه خلیج فارس ۳۶۰ میلیارد بشکه است یعنی ۶۴% از ذخایر نفتی جهان متعلق به هفت کشور حوزه خلیج فارس شامل : ایران عربستان کویت عراق امارات قطر و بحرین می باشد. بدین ترتیب درآمدهای ناشی از نفت این کشورها از سال ۱۹۷۳ تا ۱۹۹۳ به بیش از دو هزارو پانصد میلیارد دلار می رسد. براساس گزارش انجمن مستقل نفتی آمریکا (IPAA)، کشورهای عضو اپیک با در اختیار داشتن ۴/۸ میلیارد بشکه، در حدود ۷۸% از ذخایر نفت جهان را به خود اختصاص داده اند و این در حالی است که تنها ۵/۶ درصد از مصرف جهانی نفت خام به این کشورها مربوط می شود.
در این میان کشورهای عربستان، عراق، امارات، کویت، ایران و ونزوئلا ۷۰ درصد ذخایر جهانی را در اختیار دارند و پنج کشور اصلی نفت خیز خلیج فارس (عربستان- کویت- امارات- عراق- ایران) با دارا بودن حدود ۸۱ درصد از ذخایر اوپک، مهم ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت خام هستند که بدون در نظر گرفتن آنها، نه می توان اوپک و ساختار آن را شناخت و نه بازار جهانی نفت را بررسی و تحولات آتی آنرا ارزیابی کرد. در این مقایسه آمریکا به تنهایی بیش از ۲۵% نفت تولیدی جهان را مصرف می کند در حالی که کمتر از ۳ درصد از ذخایر نفت خام جهان را دارد. اروپا نیز با داشتن کمتر از ۱۲% از ذخایر نفت جهان بیش از ۲۱ درصد مصرف جهانی نفت خام را به خود اختصاص داده است و کشور ژاپن با بیش از ۷% مصرف نفت خام، اساساً فاقد ذخایر نفت است. با توجه به وابستگی و تک محصولی کشورهای خاورمیانه به ویژه در حوزه خلیج فارس به صنعت نفت که بین ۹۵ تا ۱۰۰ درصد از درآمد ارزی این کشورها از جمله ایران از فروش نفت بدست می آید، ؛ می توان دریافت که امنیت این منطقه و جریان نفت برای کشورهای منطقه و همچنین واردکنندگان تا چه حد اساسی و حیاتی است و نفت چگونه به کالای استراتژیکی تبدیل شده و به خلیج فارس در هزاره سوم میلادی موقعیت بی نظیری بخشیده است که هیچ منطقه ای در جهان را نمی توان از این نظر با آن مقایسه کرد.
علاوه بر این، طبق پیش بینی ها در ۲۵ سال آینده ذخایر نفت تمام جهان به جز چهار کشور عمده یعنی ایران، عربستان، عراق و کویت تمام خواهد شد و کشورهایی که در حال حاضر دارای نفت هستند در آینده نیازمند نفت خلیج فارس خواهند بود.. در کشورهای واقع در کرانه خلیج فارس علاوه بر تولید نفت، گاز طبیعی از منابعی است که به علت فراوانی ذخایر آن بر اهمیت این منطقه در خاورمیانه افزوده است. بطوری که کشورهای حوزه خلیج فارس قریب به ۳۵% از کل ذخایر گاز جهان را به خود اختصاص داده اند و ایران با ذخیره فراوان گاز و از نظر تولید و استخراج آن در رأس کشورهای خلیج فارس قرار دارد. از نظر صنعت پتروشیمی نیز منطقه خاورمیانه نقش عمده ای در پیشرفت اقتصاد و توسعه صنایع ملت های جهان دارد و ۴/۱از محصولات صنعتی کشورهای پیشرفته اروپا از صنایع پتروشیمی خاورمیانه تامین می شود و سالانه ۳۳۰ هزار تن اوره، ۱۰۰ هزار تن اسید سولفوریک و ۲۰ هزار تن ملانین و روزانه پنج هزار تن آمونیاک و متانول از کشورهای حوزه خلیج فارس به اروپا، آمریکا و اقیانوسیه صادر می شود.
علاوه بر نفت و گاز، در خاورمیانه منابع کانی بسیار غنی و متنوع نیز در سطح وسیعی وجود دارد که به شدت مورد احتیاج جهان صنعتی و به خصوص آمریکایی‌هاست که در پاره‌ای از موارد حدود ۵۰ تا ۸۰ درصد منابع اصلی خود را از دست داده‌اند و لذا ناگزیرند آن را از خارج از سرزمین خود تهیه کنند. با این وصف، این بخش از زمین، کماکان منبع اصلی و حیاتی مواد خام و اولیه خواهد بود. افزون بر اینها، کشورهای خاورمیانه از آن حیث که درآمد سرشاری از محل عایدات انرژی به دست می‌آورند، به لحاظ اقتصادی ، بازار مصرفی عمده و بالفعلی برای فروش کالاهای دول صنعتی و خصوصاً کشورهای غربی هستند.
هنگامی که پول‌های حاصل از فروش انرژی، با انبوه منازعات و اختلافات مرزی و قومی دولتهای خاورمیانه تلفیق می‌گردد، این مجموعه به خریدار بسیار بزرگی برای دریافت تسلیحات قدرتهای بزرگ، به ویژه قدرتهای غربی و در رأس آنها آمریکا، مبدل می‌شود. بدین ترتیب برنامه ریزی می شود تا بخش بزرگی از دلارهای نفتی حکومتهای خاورمیانه به خزانه قدرتهای بزرگ غربی باز گردد.
ج- موقعیت منحصر به فرد جغرافیایی خاورمیانه به عنوان پلی بین سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا مطرح است و از این نظر همچنان که سوابق تاریخی نیز حکایت می‌کند، اهمیت ویژه‌ای دارد. خاورمیانه نقش قلب قاره بهم پیوسته اوراسیا را ایفا کرده و به عنوان پیوند دهنده قاره‌های آسیا و اروپا شناخته می‌شود. همچنین در چارچوب جغرافیایی، وجود آبراههای مهم و استراتژیکی چون کانال سوئز(محل اتصال دریاهای مدیترانه و سرخ در مصر)، تنگه‌های هرمز (محل اتصال خلیج فارس و دریای عمان)، بسفر، داردانل (در شمال غرب ترکیه)، تنگه باب المندب (دریای سرخ به خلیج عدن در جنوب غربی عربستان و یمن )، تنگه جبل الطارق (اتصال دریای مدیترانه با اقیانوس اطلس)، وخلیج فارس، خلیج عدن، دریاهای مدیترانه، عمان، سیاه، سرخ، عرب، مرمره و بالاخره دریاچه خزر، به لحاظ ژئواستراتژیکی ، ژئوپلیتیکی، حمل و نقل و ارتباطات تجاری اهمیت زایدالوصفی به منطقه خاورمیانه بخشیده است. در همین رابطه، شایان ذکر است که عمده ترانزیت هوایی بین‌المللی میان اروپا و هند، آسیای جنوب شرقی، خاور دور و استرالیا از طریق شاهراه خاورمیانه صورت می‌گیرد. همچنین به جای راههای کاروان رو قدیمی، جاده‌ها و خطوط راه‌آهن در منطقه مزبور احداث شده که در همه فصول سال قابل استفاده بوده و مقدار قابل توجهی از حمل و نقل بین المللی از این طریق انجام می‌گیرد.
د- اهمیت استراتژیک و نظامی:
خاورمیانه محل تلاقی سه قاره بزرگ آسیا، اروپا و آفریقا و مشتمل بر قلمروها و آبراه هایی است که در زمره پراهمیت ترین مناطق ژئواستراتژیک جهان می باشد. به همین منظور، تسلط بر این منطقه یکی از اصلی ترین منازعات دو ابرقدرت شوروی سابق و آمریکا در دوران جنگ سرد بود. در میان مناطق استراتژیک خاورمیانه، آبراه خلیج فارس و تنگه هرمز به لحاظ سوق الجیشی و ژئواستراتژیکی، یکی از چهارده نقطه مهم جهان به شمار می رود و بنا به نظریه دریاسالار (آلفرد ماهان آمریکائی ۱۹۰۲)، خلیج فارس هارتلند زمین(قلب زمین ، منطقه مرکزی و حیاتی ) بوده و تسلط بر آن تسلط بر جهان است.
و این موضوعی است که از گذشته های دور مورد توجه و نظر قدرت های میلیتاریستی بوده است. با پایان یافتن قرون وسطی در اروپا و متعاقب آن شروع دوره رنسانس و آگاهی یافتن اروپائیان از منابع ثروت های خاورمیانه، انگیزه تسلط آنان بر خلیج فارس را بیشتر نمود و پرتغالی ها (در سال ۱۴۹۷)، هلندیها (سال ۱۶۰۷)، فرانسویان (۱۷۶۰)، انگلستان در قرون ۱۹ و ۲۰ و آمریکائی ها از سال ۱۹۷۱ به بعد با تمام توان و قوای خود سعی در کنترل آن داشتند. علیرغم اینکه بخشی از نفت کشورهای حوزه خلیج فارس از طریق لوله به کشورهای مصرف کننده اروپا صادر می شود، ولی روزانه از تنگه هرمز از ۱۵ تا ۲۰ میلیون بشکه نفت توسط نفت کش های غول پیکر ترانزیت می شود ضمن این که صدها کشتی تجاری نیز روزانه از این آبراه عبور می کنند.
به همین دلیل منطقه خاورمیانه نقش بی‌بدیلی را در رویدادهای جهان ایفا می‌کند. این منطقه به دلایلی از جمله انرژی، گذرگاههای آبی و استراتژیک، وجود رژیم صهیونیستی و امنیت آن برای قدرتهای بزرگ، بازار مصرف منطقه و… از اهمیت زیادی در معادلات جهانی برخوردار می‌باشد . درسرآغاز هزاره سوم، خاورمیانه همچنان بین‌المللی ترین منطقه دنیابوده و مسائل این منطقه محل تداخل منافع بازیگران خارجی است
خاورمیانه را مهمترین منطقه استراتژیک جهان می‌خوانند در نظرگاه فون لوهازن، سرشت و ویژگی اخیر خاورمیانه سبب می‌شود هر گونه آشفتگی‌ای که بر اثر عوامل بیرونی در این مجموعه پدید آید، پیامدهایی برای قاره‌های دیگر، خصوصاً دو قاره اروپا و آفریقا در برداشته باشد.. به گفته کثیری از تحلیلگران، مهمترین هدف آمریکا از طرح ایده خاورمیانه بزرگ، برقراری کنترل بیشتر بر جریان نفت از این منطقه است… به جز آمریکا، اتحادیه اروپا، ژاپن، چین و هند نیز وابستگی افزون‌تری به انرژی فسیلی خاورمیانه خواهند داشت و از این منظر چنگ انداختن آمریکا بر خاورمیانه، کشورهای فوق‌الذکر را در مقوله انرژی محتاج و وابسته به آمریکا خواهد کرد.
جایگاه استراتژیک و ژئواکونومیک ایران
کشور ایران با قرار گرفتن در جنوب غربی آسیا، دارای یک موقعیت ممتاز ژئواستراتژیک برای تأمین انرژی دیگر کشورها، به طور شاخصی در کانون توجه جهانی قرار گرفته و نقش ویژه‌ای به ظرفیت موجود ایران جهت تأمین انرژی کشورهای مختلف بخشیده است به دلیل برخورداری از پتانسیل‌هایی از قبیل موقعیت ممتاز ژئوپلیتیک، منابع فراوان نفت و گاز و نزدیکی جغرافیایی به دریاهای آزاد و داشتن تنگه استراتژیک هرمز، دارای یک جایگاه انحصاری در تأمین نفت و گاز کشورهای آسیایی در مقایسه با دیگر کشورهای رقیب یعنی ترکمنستان، قطر و روسیه است و با استفاده از این متغیرها پناسیل تبدیل شدن به قدرت برتر منطقه‌ای را داراست.
از سویی دیگر ایران با توجه به موقعیت ترانزیتی خود که ناشی از برتری‌های ژئوپلیتکی، یعنی قرارگیری در چهارراه بین‌المللی، اسا حائز اهمیت می باشد. این چهار راه آفریقا را به آسیا و آسیا را به اروپا متصل می‌کند.
افزون بر این ایران با آب‌های آزاد مرتبط است و دارای موقعیتی است که دسترسی کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز را به آب‌های آزاد میسر می‌کند و قادر است در مقولاتی مانند سوآپ یا انتقال نفت و گاز، سوخت تولیدکنندگان آسیای مرکزی برای کشورهایی نظیر افغانستان و پاکستان نقش مهمی را به عهده بگیرد
ایران به عنوان مهمترین کشور حوزه خلیج فارس و به عنوان یکی از بازیگران اصلی و کلیدی در وقایع مهم انرژی منطقه‌ای شناخته می‌شود.
قرارگیری ایران در کنار خلیج فارس، که هارتلند انرژی فسیلی جهان است و در شمال داشتن ساحلی طولانی از دریای خزر که اولویت دوم انرژی جهان به شمار می‌رود.از موقعیت های ممتاز ایران بشمار می رود. بنابراین پیوند ژئوپلیتیک و ژئواکونومی ایران در دریای خزر و آسیای مرکزی با موقعیت آن در خلیج فارس که کنترل بیش از نیمی از این منطقه را در دست دارد عامل بزرگی است که نقش آفرینی ایران را در آسیا و اروپا گسترش می‌دهد و هر گونه تلاش کشورهای دیگر برای نادیده گرفتن ایران، و اعمال فشار بر این کشور در خلیج فارس و اخیراً در خزر موجب واکنش منفی دیگر کشورهای رو به رشد نیز خواهد بود
از دیگر قابلیت‌های ژئواکونومی ایران می‌توان به نیاز روزافزون کشورهای در حال توسعه شرق آسیا اشاره نمود. ایران تنها کشوری است که با توجه به موقعیت خاص منابع و انرژی فراوانش می‌تواند پاسخگوی نیاز این کشورها باشد. این کشورها در باطن تلاش می‌کنند که خود را از سلطه تصمیم‌گیری آمریکا خارج نمایند بدین جهت مایلند با تنها کشوری که در حوزه خزر و خلیج فارس سیاست مستقلی از آمریکا دارد رابطه نزدیک برقرار سازند.
در این میان کشور چین یکی از این کشورهاست. ایران در حال حاضر مرکز ثقل مهمی در ساختار امنیت انرژی چین محسوب می‌شود از آنجا که چین و اروپا خواهان چند قطبی شدن جهان در قرن بیست و یکم می‌باشند و خود را به عنوان یکی از قطب‌های قدرت در صحنه روابط بین‌الملل قلمداد می‌نمایند تلاش می‌کنند به عناصر قدرت بویژه عناصر اقتصادی توسعه یافته که جوهره آن عرضه آرام و بی‌دغدغه انرژی است، دست یابند.
خلیج فارس به طور سنتی کانون سیاسی- امنیتی و همچنین محور اصلی فعالیت‌های اقتصادی ایران بوده
هم چنین موقعیت خاص ژئوپلیتیکی ایران به گونه‌ای است که با عبور لوله‌های نفت و گاز از خاک ایران، منجر به گسترده‌تر شدن همکاری‌های ژئواکونومیک این کشور با جمهوری‌های آسیای مرکزی و قفقاز باشد
در تئوری و راهبردهای نظامی در قرن بیستم تسلط بر قلمروهای زمین راهبردی در رأس موضوع است و تئوریزه می شود قدرت جهانی را کسی خواهد داشت که بتواند بر منابع و خطوط انرژی بویژه نفت و گاز تسلط داشته باشد.جایگاه کشور ایران نیز به عنوان یکی از مهمترین کشورهای حوزه خلیج فارس ، در قرن جدید با دید ژئواکونومیکی انطباق یافته و موقعیت منطقه‌ای آن تبدیل به موقعیت بین المللی استثنایی تبدیل گردیده
این موقعیت می‌تواند نقش
محوری در تدوین استراتژی منظومه‌های قدرت در سده حاضر در پی داشته باشد. ایران در
منطقه خلیج فارس و دریای عمان بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر ساحل مناسب عملیاتی و شمار
زیادی جزایر استراتژیک در اختیار دارد و در شمال با دومین منبع نفت و گاز جهان هم
مرز است.اما
با این حال ایران با توجه به دارا بودن حدود ۱۷ درصد از ذخایر گازی جهان نیز
موقعیتی خاص دارد.از طرفی بزرگترین بازار بالقوه صادرات گاز ایران، بازار اتحادیه
اروپایی است که میزان مصرف گاز طبیعی در این اتحادیه به ۷۲۵ میلیارد متر مکعب در
سال ۲۰۲۵ خواهد رسید و این در حالی است که اعضای اتحادیه اروپا تنها ۲ درصد از
منابع گاز طبیعی جهان را در اختیار دارند و بیش از ۱۶ درصد گاز مصرفی جهان به آنها
اختصاص دارد
ایران قادر به ایجاد پیوندهای اقتصادی – سیاسی
و حفظ و تقویت آنها در این عرصه و انتقال دهنده
و تسهیل گر در عرصه پوشش‌های انرژی است و امتیاز
بزرگ دیگر آن تسلط بر تکیه گاه قلمرو ژئواکونومی خاورمیانه است. به صورتی که با
اتصال حوزه‌های ژئوپلیتیکی مختلف، میدان عملیاتی دفاع از منافع سایر بازیگران را
هم در اختیار دارد. و هم به عنوان بازیگر اول منطقه‌ای لحاظ می‌شود.
خاورمیانه مرکزیت دنیای اسلام است و مقدس ترین اماکن اسلامی، عالی ترین مکان های عبادی و آموزشی و مواریث ارزشمند فرهنگی اسلام در این ناحیه واقع شده و قبله گاه عالم اسلام در آن قرار دارد . هر ساله میلیون ها مسلمان از اطراف و اکناف جهان در صفوف فشرده و برای آرمانی واحد به زیارت کعبه واقع در ناحیه حجاز عربستان می شتابند
خاورمیانه از نظر قدرت های دریایی اهمیت ژئوپولوتیک زیادی به دست آورد، همین ویژگی ها خاورمیانه را در گذر تاریخ خصوصا در دهه های اخیر به صورت صحنه کشمکش های عدیده دریایی و نظامی درآورده است
الجزایر به عنوان بخشی از متروپلیتن فرانسه اداره می شد و لیبی به عنوان ساحل چهارم ایتالیا محسوب می گردید . بریتانیا و فرانسه تحت تسلط ملاحظات ژئو استراتژیک سخت علاقه مند به حفظ راه های خود به هندوستان بودند . روسیه به تنگه های ترکیه چشم دوخت و برای دستیابی به خلیج فارس تلاش می کرد . منافع تجاری و اهمیت سیاسی منطقه دست به دست هم دادند تا قدرت های اروپایی به امید اقامت نامحدود استعمارگری و استیلای خود را بر سرزمین های خاورمیانه تحکیم بخشند
با تفاسیر فوق بهتر درک می کنیم که منطقه خاورمیانه و قلب آن یعنی ایران و کشورهای خلیج فارس چه میزان ارزش حیاتی ، اقتصادی و سیاسی برای ابرقدرت ها و آمریکا دارند.
بنا به روایت اکثریت قریب به اتفاق تاریخ نگاران کشور پهناور ایران از دیر باز تا کنون دارای عظمت شکوه و بزرگ منشی بوده است و به واسطه منابع طبیعی و خدادادیش نیز یکی از ثروتمندترین کشورهاست . مردمان ایران زمین چه در زمانی که ایین زرتشی داشتند و دین و مسلک آنها بر پایه کردار نیک پندار نیک و گفتار نیک بوده و چه از زمانی که به اسلام گرویدند همواره آزادیخواه، وطن پرست ، نیک سرشت و علیه ظلم و ستم برخاسته ودر رسم آیین ایرانی زیر بار ظلم و ستم نمی رفتند.
از داستان های کهن و حماسی فردوسی چون کاوه اهنگر گرفته تا جریان های ازادیخواه واقعی چون دلیران تنگستان همیشه بخاطر نرفتن زیر بار سلطه اجانب به مبارزه پرداختند.
ارزش معنوی ، اقتصادی و سیاسی کشور ایران از دیرباز برای کشورهای غربی و اروپایی روشن بوده و به همین دلیل بدنبال تسلط بر منابع طبیعی و اقتصادی آن و سیطره بر این منطقه استراتژیک بودند.
مرور وقایع، و اتفاقات قرن اخیر نیز پیش از هر چیز نشان دهنده اهداف آمریکا و بسیاری از کشورهای امپریالیستی برای تسلط بر منطقه خاورمیانه است خصوصا که در قرن اخیر آشکارا از هر گونه توطئه و دسیسه ای برای به زانو درآوردن کشور ایران و تاراج و غارت منابع طبیعی آن کوتاهی نمی کنند.
سیاست غرب ازبین بردن هویت تاریخی و فرهنگی خاورمیانه از جمله ایرانیان است.
دراین میان مزدوران و باج گیران بی هویتی نیز هستند که به فکر به دست آوردن قدرت هست ونیست خود را زیر پا می گذراند و به آلت دست دشمنان واقعی و تاریخی ملت ایران تبدیل شده اند. خائنین و خیانت کارانی که تمامی هویت ایرانی و آب و اجدادی خود را در راستای رسیدن به قدرت از یاد برده اند این وطن فروشان منافق علیرغم داعیه های رنگارنگی چون ازادی خواهی و وطن پرستی هیچ گونه وابستگی به اصل و نسب خویش ندارند و حتی وطن فروش تر خیانتکار تر از اربابان خارجی خود قد علم کرده و به توطئه و دسیسه چینی مشغولند.
آمریکا به دنبال کنترل منابع انرژی و بدست اوردن نقش رهبری و نفوذ در منطقه است . او بدنبال قدرت بیشتر و کم کردن نفوذ و قدرت روسیه اشکارا بدنبال تضعیف ایران و سلطه بر منابع انررژی خاورمیانه نیز است. دولتمردان امپریالیست با بهم ریختن وضعیت سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی خاورمیانه سعی بر پیش بردن اهداف و برنامه های اقتصادی خویش و جلوگیری از پیشرفت اقتصادی رقبا در آسیا یعنی چین و روسیه و هند… هستند و برای بدست آوردن ثروت بیشتر، قدرت برتر و فروش تسلیحات ، با به راه انداختن جنگ های منطقه ای، قومی و ایجاد گروه های متعصب مذهبی چون القاعده طالبان و داعش برای برهم زدن منطقه و درگیری های طولانی تلاش می کنند تا از این راه کشورهای منطقه را تضعیف و مطیع خویش نمایند.
امریکا بدنبال سلطه اقتصادی بر جهان است. و برای کسب منافع ، قدرت و بدست اوردن تسلط بر منطقه خلیج فارس هیچگاه از تلاش بازنایستاده . در این میان طرح خاورمیانه جدید رقم زده شد که یکی دیگر از توطئه های مخوف غرب و امپریالست هاست که نزدیک به دو دهه بدنبال تغییرمرز کشورهای منطقه و گرفتن قدرت از انان و تسلط هر بیشتر بر منابع انرژی و اقتصادی این سرزمین ها هست. افزون بر سابقه تاریخی و فرهنگی غنی خاورمیانه ، این سرزمین ها همواره بعنوان خاری در چشم دشمنان این اب و خاک بوده و با بهانه های مختلف حقوق بشری و دزدیدن آثار تاریخی … برای از بین بردن هرگونه اثار تاریخی و تمدن اجدادی قوم های بزرگ این ملت ها تلاش می کنند.
طرح خاورمیانه جدید اولین بار درسال ۲۰۰۵ از زبان کاندو لیزا رایس وزیر وقت امورخارجه امریکا علنی شد . ایده ای که در پی ان خواهان تجزیه کشورهای منطقه بر اساس طرح دلخواه خویش بودند. اولین بار ایهود اولمرت و رایس از پروژه خاورمیانه جدید در جلسه ای در اسرائیل سخن گفتند پروژه ای که از لبنان شروع شد و قرار بود تا عراق و ایران و خلیج فارس و افغانستان گسترش یابد تا پس از تشکیل اشوب و بهم ر یختن مرز کشورهای خاورمیانه و از بین رفتن قدرت های منطقه وضعیت را برای ساختن خاورمیانه جدید براساس نیازها و اهداف ژئو پلیتیکی کشورهای غاصب چون امریکا و انگلستان مهیا سازند . این اشوب ها نه با دخالت مستقیم بلکه با طرح ریزی های رذیلانه و مکارانه حساب شده و با استفاده از نیروهای قومی و نیابتی قرار بود به سرانجام برسد.
این ایده که سالها در دست طراحی بوده است بر مبنای ایجاد ناآرامی و جنگ های قومی و داخلی و خشونت پایه ریزی شد واز درگیری های داخلی در لبنان وفلسطین اشغالی شروع و به سایر کشورها گسترش یافت. همچنان که سالها سوریه و عراق در اتش این جنگ سوختند و مرزهای ترکیه و پاکستان و ایران از آن رنج می برند.
از انجا که کشورهای خاورمیانه با مرزهای گسترده و و جمعیت های نسبتا زیاد چون ایران ، مصر ، عربستان ، سوریه و عراق …با حس وطن پرستی و ملیت های مذهبی علیه اجانب در این کشورها حضور دارند تسلط مستقیم بر انان کاری دشوار است.
به همین دلیل اختلافات قومی و دینی ، ایده کشورهای کوچک بر پایه تفاوت های مذهبی و قومی چون سنی ، کردی و عربی … بخش هایی از این سناریو است ایجاد تنش های سیاسی مختلف برای انرژی گیری و اتلاف وقت کشورها و از بین رفتن هزینه و پول انها که صرف خرید سلاح و جنگ افزار می شود در ادامه این نقشه های خیانتکارانه است . آنها بدنبال تجزیه عراق به سه کشور کرد نشین و سنی و شیعه نشین هستند . به دنبال تجزیه شمال سوریه و دادن خودمختاری به کردهای سوریه و وابسته نمودن آنان به خود هستند…بدنبال از بین بردن مردم فلسطین و پایان مبارزات آنها و کوچ دادن فلسطینیان ساکن نواره غزه هستند بدنبال تجزیه یمن هستند ..و در نهایت بدنبال کوچک و ضعیف کردن کشورهای خاورمیانه درپی تسلط بر آنها هستند. نقش امریکا همواره در جنگ و تنش های داخلی این کشورها مشاهده می شود با تجزیه و ایجاد کشورهای کوچک و وابسته منافع آمریکا تامین خواهد شد.
علیرغم این که ظاهرا آمریکا با فریب مجامع جهانی ائتلاف باصطلاح علیه تروریسم شکل می دهد چرا اعضای داعش اکثرا خارج از منطقه مورد منازعه بوده و دارای تابعیت های اروپایی ، چچنی ، و عربستانی و ترک هستند .. و چگونه است مخفیانه نفت سرزمین های اشغال شده توسط داعش را براحتی می خرند و تسلیحات و مهمات آنان را تآمین می کنند؟
تجیهز و تامین مالی گروه های تروریستی چون سازمان منافقین نیز در این راستا بوده و خواهد بود.
در کنار این تنش آفرینی ها امریکا به دنبال مسئله امنیت اسرائیل و تبدیل ان به کشوری در خاورمیانه نیز هست که در اینده بتواند یکی از قدرت های اقتصادی و نظامی و عامل پیاده کردن اهداف امریکا در منطقه باشد. به همین دلیل پایان بخشیدن به مناقشات و درگیری‌های اعراب و اسرائیل به نفع اسرائیل، برای ایالات متحده آمریکا یک هدف عمده به حساب می‌آید.
کشور ایران بواسطه قرار گرفتن در قلب خاورمیانه و موقعیت منحصر به فردش یک قدرت منطقه‌ای بی بدیل است و و لذا دشمنی های فراوان برای ایزوله و کم کردن این نقش درجریان است . گفته می شود خاورمیانه محور امنیت جهانی و ایران محور اصلی برقراری امنیت در خاورمیانه است و از این رو نقش محوری تأمین امنیت منطقه‌ای جهانی را به طور بالقوه داراست.
سال ها است که کشورهای امپریالیستی رویای استیلا و تسلط بر منطقه خاور میانه را در سر دارند و شبانه روز طرح ها و ایده های مختلف برای به زانو در آوردن این کشورها را در سر می پرورانند. آنان بدون توجه به موقعیت تاریخی مردمان این مرز و بوم و در نظر گرفتن شرایط جغرافیایی، فرهنگی و ویژگی های انسانی بدنبال منافع خویش هستند. که باعث شکست آنها می شود و در نتیجه خسارات در هر دو طرف را افزون می نماید.
این قدرت های استکباری برای آن که امنیت ملی و اتحاد مسلمانان خاورمیانه را کاهش دهند و منطقه را متشنج و آغشته به التهاب های سیاسی جلوه دهند و پیوستگی آنان را به قداست های دینی کم کنند،
پیوسته نقشه های متعدد و تلاشها و تهاجم فرهنگی و سیاسی، و روانه کردن سیل فرهنگ غربگرایی به خاورمیانه را بعنوان جنگ نرم نیز در کارنامه سیاه خویش دارند. تا هر چقدر که بتوانند نقش مذهب و اصالت وطن خواهی و دینی را نیز در این منطقه ازبین ببرند.
انها بدنبال ، استحاله فرهنگ سنتی، ایجاد شکاف طبقاتی و تغییر ساختار اجتماعی به نفع غرب ، تحمیل نهادها و سنت هایی که با باورها و اعتقادات مردم مغایرت دارند هستند. از طریق تبلیغات و گسترش فرهنگ غربی و ایجاد جذابیت ، تحریک اقلیت های مذهبی و قومی ، شکاف در اتحاد مسلمانان، القای احساس تهدید از جانب همسایگان به کشورهای خاورمیانه، باعث خصومت های سیاسی، تیره ساختن مناسبات منطقه ای، و تنش های خونین می شوند.
سو استفاده ، آلت دست قرار دادن و بهره گیری از گروهک های بی هویت چون سازمان منافقین و سلطنت طلب ها نیز در دستور کار آنهاست.
افرادی که در ازای دریافت مزد، خیانت و جاسوسی می کنند و براحتی به سربازان دشمن تبدیل شدند و از پشت به کشور و مردم خویش خنجر می زنند.
افراد وطن فروشی که آوازه و قدرت و عظمت ملت خویش را از یاد برده و بردگان سیاسی دشمن هستند.
با روشنی این همه ایستادگی ، مظلومیت و استقلال مردم ایران زمین در برابرآمریکا وخیانت علنی و آشکار آن ، ننگ ابدی بر سازمان مجاهدین ماندگار خواهد بود که به همکار و جاده صاف کن دشمنان مردم تبدیل شدند.
علیرغم روشن بودن این همه دشمنی و بدخواهی کشورهایی چون امریکا ،که در طی سالیان دور و دراز همواره مانع پیشرفت ، و استیلای ایران و ایرانی بودند. سازمان منافقین آگاهانه و بیشرمانه به امید واهی رسیدن به قدرت به خیانت مبادرت می نماید و بطور کامل خود را هم راستا و سرباز اجنبی نموده است. سایتها و انتشارات بیست و چهارساعته آنان به تریبونی مجانی برای تبلیغ مواضع دشمنان و بدخواهان ایران مشغول است.قلم ها در مسیر رونق اهداف دشمنان است و تلاش ها و حرکت ها همسو با جریانات دشمنان ایران رقم می خورد.
مطمئن باشید پستی و خیانت گروه منافقین در تاریخ ثبت خواهد شد. ودر مقابل قدرت و شکوه و عظمت ایران زمین نیز علیرغم هر گونه پستی و بلندی در تاریخ همواره ماندگار خواهد بود.
منابع: تاریخ خاورمیانه ویکی پدیا
تنظیم: مریم سنجابی
انتهای پیام / فراق
