• امروز : پنج شنبه - ۹ فروردین - ۱۴۰۳
  • برابر با : Thursday - 28 March - 2024

ضرورت اقدامات ملی در راستای استرداد منافقین

  • کد خبر : 16066
  • 24 جولای 2018 - 8:54

اصولا دولتها برای مبارزه با جرایم و جنایات در درون مرزهای خود قوانین و مقرراتی را وضع می نمایند. اما با وجود تمامی اسباب و تمهیداتی که برای جلوگیری از فرار مجرمین به سایر کشورها پیش بینی می شود در موارد بسیاری مجرمان پس از ارتکاب جرم و قبل از دستگیری، نظر به پیشرفت تکنولوژیکی و فراهم بودن وسایل حمل و نقل و ارتباطات از گستره مرزهای کشور محل وقوع جرم گریخته و به انحای مختلف سعی در فرار از مسئولیت و تحمل کیفر دارند. لذا مسئله استرداد از دیرباز مورد توجه حقوق بین الملل قرار گرفته است.

استرداد ازنظر حقوقی بمعنای بازپس گرفتن مجرمی که از کشوری به کشور دیگر گریخته است به وسیله دولت تقاضاکننده، از دولتی که مجرم به آنجا گریخته است. نکته مهم اینست که از منظر حقوق بین الملل، استرداد مجرمین مسئله ای نیست که حق طبیعی دولتها باشد، بلکه صرفا مبتنی بر معاهدات دو یا چندجانبه استرداد یا بر اساس شرط عمل متقابل دولتها قابل تحقق می باشد.

در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، قانون راجع به استرداد مجرمین بتاریخ ۱۴ اردیبهشت ۱۳۳۹ در ۲۶ ماده تصویب گردیده که همچنان لازم الاتباع است. بموجب ماده ۱ قانون فوق در باب شرایط استرداد «در مواردی که بین دولت ایران و دول خارجه قرارداد استرداد منعقد شده، استرداد طبق شرایط مذکور در قرارداد به عمل خواهد آمد و چنانچه قراردادی منعقد نشده و یا اگر منعقد گردیده حاوی تمام نکات لازم نباشد استرداد طبق مقررات این قانون به شرط معامله متقابل به عمل خواهد آمد». بنابراین چنانکه ملاحظه می گردد نظام حقوقی ایران هم استرداد را منوط به وجود توافق بین المللی و یا در صورت فقدان آن، مشروط بر معامله متقابل دانسته است. مرور تطبیقی مقررات این قانون بیانگر مطابقت کلی قواعد آن با رویه بین المللی و قوانین دیگر کشورها در باب استرداد می باشد. فی المثل ماده ۸ قانون مذکور، جرایم سیاسی را از محدوده استرداد مستثنی دانسته و در عین حال تاکید می کند که؛ «سوءقصد به حیات افراد در هیچ مورد جرم سیاسی محسوب نخواهد شد».

بااین مقدمه درصدد بررسی اقدامات نهادهای ذیصلاح قضایی یا دیپلماتیک در خصوص درخواست استرداد اعضای عملیاتی و نیز مقامات بلندپایه سازمان موسوم به مجاهدین خلق خواهیم بود. چنانکه پیشتر به کرات ذکر گردیده، اعضای این سازمان با پناه گرفتن در خاک کشورهایی همچون عراق و فرانسه به کرات علیه مقامات عالیه، شخصیتهای مذهبی، شهروندان عادی و اماکن و اموال عمومی مرتکب جنایات گسترده در قالب ترور، کشتار، آدم ربایی، تخریب و … گردیدند و در طول جنگ هم با همدستی رژیم بعثی بدترین خیانت ها به سرزمین و هموطنان خود را صورت دادند.

در مورد دولت عراق، در تاریخ حیات جمهوری اسلامی تا سال ۲۰۰۳ که حکومت صدام حسین ساقط گردید دو کشور هیچگونه رابطه دوستانه ای با یکدیگر نداشته و صرفنظر از ۸ سال جنگ و تخاصم شدید، مابقی این مدت نیز حالت آتش بس (نه جنگ نه صلح) بین طرفین برقرار بوده است. ضمن اینکه هیچگونه معاهده استردادی هم میان دو طرف وجود نداشته که اگر هم وجود داشت طبیعتا در چنان شرایطی، ارائه هرگونه درخواستی مبنی بر استرداد منافقین کاملا غیرمنطقی و بی اثر جلوه می نمود. (البته نخستین قرارداد استرداد ایران با کشور عراق در سال ۱۳۰۱ وجود داشت که موقتی بود).

پس از سقوط حکومت صدام حسین در سال ۲۰۰۳ میلادی، ساکنان اردوگاه اشرف به عنوان خارجیان مسلح غیرمتخاصم تحت حفاظت نیروهای آمریکایی قرار گرفتند و بعدا خلع سلاح شدند. مسئولیت حفاظت از این اردوگاه در سال ۲۰۰۹ به دولت عراق واگذار گردید و این کشور متعهد شد که با ساکنان اشرف طبق قوانین عراق رفتار کند و از استرداد اجباری اعضای سازمان مجاهدین خلق به ایران که به تعبیر انها ممکن است جان آنان را به مخاطره اندازد، خودداری نماید.

(ناگفته نماند که قانون موافقتنامه استرداد مجرمین بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری عراق در تاریخ چهارم اردیبهشت ۱۳۹۰ امضا گردید که پس از طی مراحل داخلی در آذرماه ۱۳۹۱ به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیده است.)

در خصوص دولت فرانسه این کشور هم در سالهای ابتدایی اعلام جنگ سرکرده منافقین و هم در سالهای اخیر و پس از بی ثباتی های ایجاد شده در عراق، مامن و پایگاه فعالیتهای گروه تروریستی منافقین گردیده و بسیاری از افراد تاثیرگذار و رده بالای سازمان منجمله مریم رجوی بعنوان رهبر فعلی سازمان (در شرایطی که در حیات مسعود رجوی تردیدهایی وجود دارد)، مهدی ابریشم چی، زهرا مریخی (دبیرکل منافقین) در این کشور مستقر بوده و فعالیتهای منظم تشکیلاتی و کنگره سالیانه خود را هم در این کشور برگزار می کنند.

شایان ذکر است که معاهده استرداد میان دو دولت تحت عنوان «قرارداد استرداد مجرمین بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت فرانسه» در ۲۲ آبان ۱۳۴۵ امضا گردیده و بتصویب مجلس وقت هم رسیده که همچنان دارای اعتبار و لازم الاجراست. معاهده فوق بلحاظ محتوا از الگوی مشابه با سایر موافقتنامه های استرداد میان ایران و دول دیگر تبعیت کرده و دقیقا الزامات قانون سال ۱۳۳۹ را اجابت می نماید. مسائلی همچون مستثنی کردن جرایم سیاسی (و نیز مجازات مجرم بدلایل نژادی، مذهبی، ملی و سیاسی حتی در صورت ارتکاب جرم عمومی) و… .

در معاهده مذکور (ماده ۸) تصریح گردیده که تقاضای استرداد باید از مجاری سیاسی (بهمراه اصل رونوشت مصدق قرار محکومیت قطعی یا قرار بازداشت یا هر نوع سند دیگر که دارای اعتبار مشابه باشد) صورت گیرد. در واقع درخواست باید از طریق مقامات صالحه سیاسی و بنحو رسمی صورت گرفته باشد.

حال سوالی که به ذهن خطور می کند این است که با وجود سبعیت و کشتار عظیم و خیانتهای فراموش نشدنی این سازمان، اولا دستگاه قضایی چه اقداماتی برای تعقیب و محکومیت اینان صورت داده و ثانیا آیا درخواست رسمی از سوی مقامات صالحه کشور از دولت فرانسه بابت استرداد منافقین صورت گرفته یا خیر؟ گواینکه نگارنده بخوبی براین امر واقف است که به احتمال قریب به یقین بدلایل سیاسی و حقوقی چنین درخواستی از سوی دولت فرانسه اجابت نمی گردید چراکه مثلا به عنوان یک مانع حقوقی، رویه بحث برانگیز دیوان اروپایی حقوق بشر، استرداد یا اخراج مجرمین را در مواردی که احتمال مجازات سالب حیات، شکنجه، جدایی از خانواده … وجود دارد و امکان اخذ ضمانت از دولت تقاضاکننده وجود ندارد، به استناد کنوانسیون اروپایی حقوق بشر منتفی می نماید. (رویه ای که در مواردی مثل قتل، عضویت در گروههای تروریستی، قاچاق و… چالش برانگیز می نماید.)

اما به هرحال با وجود چنین موانعی در اجابت درخواست استرداد، شاید استفاده از ظرفیتهای حقوقی موجود می توانست حداقل در شکل گیری جو مثبت برای ادامه حیات فرقه در سطح اتحادیه اروپا ممانعت ایجاد نماید.

یادداشت از دکتر نواب محمدی ده چشمه

انتهای پیام / بنیاد هابیلیان

لینک کوتاه : https://feraghnews.ir/?p=16066

نوشته های مشابه

28مارس
تاکتیک فرقه رجوی درباره ماجرای کودک سربازان؛ نفی و لاپوشانی / دیدم مادرانی را که پنهانی می‌گریستند
روایت یک شاهد عینی از جنایت‌های فرقه ضدخانواده رجوی در حق کودکان اشرف

تاکتیک فرقه رجوی درباره ماجرای کودک سربازان؛ نفی و لاپوشانی / دیدم مادرانی را که پنهانی می‌گریستند

26مارس
اینجا آرام باشید و بیرون شورشی
مروری بر قوانین و استراتژی‌های رجوی ساخته

اینجا آرام باشید و بیرون شورشی